بازار یا مارکت (market) چیست؟

هر گاه صحبت از بازار (market) می شود، ناخودآگاه بازارهای سنتی شهرها در ذهن افرا متبادر می شود. اما بازار یک محل خاص نیست. بازار محیطی است که بازیگران آن می توانند برای تسهیل مبادله محصول(کالا) و خدمات گرد هم آیند. بازیگران بازار معمولا خریداران و فروشندگان هستند. بازار ممکن است فیزیکی باشد، مانند یک فروشگاه، یا مجازی، مانند دیجی کالا، که در آن هیچ گونه تماس فیزیکی بین خریداران و فروشندگان وجود ندارد.

برخی از ویژگی‌های کلیدی بازار مانند «در دسترس بودن عرضه»، «خریداران و فروشندگان»، و «محصول(کالا) یا خدماتیکه بتوان آن را خرید و فروخت»، ویژگیهایی هستند که می توان در تعریف بازار از آنها بهره برد.

بازارها می توانند «قانونی» باشند(مانند بازار بورس) یا «غیر قانونی» باشند مانند دارک وب. عموما قوانین علم اقتصاد در بازارها حاکم هستند مگر اینکه بازارها فرمایشی یا دستوری باشند. شاخص ترین قانونی که تقریبا در تمامی بازارها صدق میکند، قانون «عرضه و تقاضا» است.

هنگامی که عرضه کاهش پیدا کند، تقاضا بالا می رود و هنگامی که تقاضا کاهش پیدا کند عرضه افزایش خواهد یافت. شاخص تعیین کننده این تعادل، مفهوم «قیمت» است. قیمت معمولا با افزایش تقاضا افزایش می یابد و با کاهش تقاضا کاهش می یابد. کالایی که قیمت آن بالاتر برود معمولا با کاهش تقاضا روبرو می شود مگر اینکه این کالا، «کالای گیفن» باشد.

ساختارهای بازار

بازار دارای تعدادی ساختار کلی متداول است که این ساختارها، چند مورد متدوال است. ساختار رقابتی کامل(Competitive market)، ساختار بازار کاملا رقابتی(Perfect Competition)، ساختار رقابت انحصاری(Monopolistic competition)، ساختار انحصار چندجانبه(Oligopoly)، ساختار انحصار کامل(Monopoly) و ساختار انحصارکامل در طرف تقاضا(Monopsony) انواع متداول ساختارهای بازار هستند.

کارکردهای بازار

بازار ممکن است شامل کالاها، خدمات، اطلاعات، ارز یا هر ترکیبی باشد که از یک طرف به طرف دیگر منتقل می شود. به طور خلاصه، بازارها محیطی هستند که خریداران و فروشندگان می‌توانند باهم تعامل داشته باشند.

معمولاً برای انجام یک معامله، به دو طرف نیاز است. اما اگر طرف سومی هم در بازار باشد، رقابت و تعادل در بازار ایجاد خواهد شد. هر چه تعداد بازیگران بازار بیشتر شود، بازار تعادل بهتری پیدا میکند و این موضوع تا جایی پیش خواهد رفت که بازار در حالت رقابت کامل قرار بگیرد.

بازار به محیطهای خاص، مانند بورس اوراق بهادار اطلاق شود، یا به مجموعه ای از افراد که مایل به خرید یک محصول یا خدمات خاص هستند. بازار می تواند یک صنعت خاص (به عنوان مثال صنعت پخش کشور) هم باشد.

تصمیمات خاصی که به شکل گیری بازار کمک می کند توسط یک سیستم اقتصادی گرفته می شود که به «اقتصاد بازار» شناخته شده است. در این سیستم عواملی مانند سرمایه‌گذاری و تولید، توزیع و قیمت‌گذاری کالاها و خدمات توسط عرضه و تقاضا از سوی مشاغل و افراد هدایت می‌شوند. اقتصاد بازار، برنامه ریزی نشده و بخشی از یک اقتصاد برنامه ریزی شده یا دستوری نیست که در آن دولت همه این عوامل را دیکته کند. کشورهای توسعه یافته مانند ایالات متحده، کانادا، بریتانیا و ژاپن نمونه هایی از اقتصاد بازار هستند.