محصول (product) یا کالا چیست و انواع آن کدامند؟

به بیان ساده، محصول (product) ، کالا یا خدماتی است که برای پاسخگویی به نیاز یا خواسته مشتری به فروش می رسد. محصول می تواند فیزیکی یا مجازی باشد. محصولات فیزیکی می توانند کالاهای مصرفی بادوام(DCG)(نظیر خودرو، مبلمان و موبایل) یا کالاهای مصرفی(FMCG)(مانند غذا و نوشیدنی) باشند. محصولات مجازی می توانند ارائه خدمات یا تجربیاتی(نظیر آموزش، نرم افزار، و خدمات پخش) باشند. محصول می تواند ترکیبی از عناصر فیزیکی و مجازی باشد(مانند خانه هوشمند). به این نوع محصولات، «محصولات هیبریدی» می گویند.

این دسته بندی ها می توانند به ما در درک انواع مختلف محصول کمک کنند. البته باید در نظر داشت که این دسته بندی ها قطعی و کامل نیستند. به عنوان مثال، نرم افزار را می توان هم نوعی محصول دانست و هم خدمت. اصطلاح نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) از همین رویکرد حاصل شد.

رویکردهای مختلف تولید محصول

رویکردهای مختلفی برای تولید و تخصیص ویژگی های مختلف برای تولید محصول وجود دارند که این رویکردها بسیار باهم متفاوت هستند، اما تعدادی رویکرد شناخته شده وجود دارند که در این درس به آنها خواهیم پرداخت.

محصول با رویکرد مصرف توسط مشتری. در این رویکرد، محصولات صرفاً با هدف مصرف توسط شخص دیگری تولید می شوند، خواه مصرف کننده یک فرد باشد یا یک کسب و کار.

محصول با رویکرد ارائه منافع به بازار. شناسایی نیاز بازار و برآورده کردن آن با اینکه بسیار چالش برانگیز است، کاربرد زیادی دارد.چنین محصولی باید نوعی مزیت برای کاربران ایجاد کند.

محصول با رویکرد مبادله. معمولی ترین شکل مبادله، مبادله محصول با پول است. چنین محصولاتی دارای قیمت هستند و قابل خرید و فروش. این محصولات برای قرار گرفتن در معرض معامله یا سایر اشکال ارزش ارائه می‌شوند.

انواع محصولات

صرف نظر از فیزیکی، مجازی یا هیبریدی(ترکیبی) بودن، محصولات را می توان به اشکال دیگری نیز طبقه بندی کرد.

محصولات مصرفی

محصولات مصرفی یا محصولات کسب و کار به مصرف کننده (B2C) به کاربران نهایی فروخته می شود و برای استفاده شخصی(افراد) تولید شده است.

محصولات تجاری

محصولات تجاری یا محصولات کسب و کار به کسب و کار (B2B) برای کسب و کارها طراحی شده و به سازمانها کمک می کند تا بتوانند آنها هم محصولات خود را بسازند یا کسب و کارشانبازار بی تو بی(B2B) چیست؟ را اداره کنند. محصولات تجاری، با نام «محصولات بازار افقی» نیز شناخته شده اند. این نوع محصولات در صنایع مختلفی وجود دارند و طیف وسیعی از نیازهای تجاری را پشتیبانی می کند.

محصولات سازمانی و ارگانی

این دسته از محصولات که به عنوان محصولات کسب و کار به دولت(B2G) نیز شناخته می شوند، برای رفع نیازهای کلی و عمومی و دولتی تولید می شوند. مانند شرکتهایی که فرودگاه می سازند یا اتوبان می سازند.