راسل لینکلن اکاف[1] (Russell L. Ackoff)، دانشمند و نظریه‌پرداز سازمانی امریکایی، مشاور و استاد علوم مدیریت آنهایزر بوش[2] رشته مدیریت دانشکده وارتون[3]، در دانشگاه پنسیلوانیا و پیشگام رشته پژوهش عملیات‌ها، تفکر سیستمی و علم مدیریت ، یکی از بزرگترین دانشمندان فقید حوزه مدیریت و بازاریابی به شمار می رود.
زندگی راسل اکاف
راسل ال. اکاف در دوازدهم فوریه 1919 در فیلادلفیا دیده به جهان گشود. پدرش جک اکاف و مادرش فانی (ویتز)[4] بود. اکاف دوران دبستان و دبیرستان خود را در فیلادلفیا گذراند و پس از ان به دانشگاه پنسیلوانیا رفت. وی مدرک کارشناسی خود در رشته معماری را از این دانشگاه در سال 1941 دریافت کرد. پس از فارغ‌التحصیلی، یک سال در پنسیلوانیا به عنوان کمک‌مربی فلسفه آموزش دید. از سال 1942 تا سال 1946، در ارتش ایالات‌متحده در فیلیپین خدمت کرد. پس از خاتمه جنگ جهانی دوم، به دانشگاه پنسیلوانیا برگشت، و در آنجا مدرک دکترای فلسفه علم خود را به عنوان نخستین دانشجوی دکترای سی. وست چرچمن[5] در سال 1947 اخذ کرد. او از سال 1967 به بعد شماری از دکتراهای افتخاری را کسب کرد. اکاف با الکساندرا ماکار در 17 جولای 1949 ازدواج کرد و از وی صاحب سه فرزند شد.
اکاف از سال 1947 تا 1951 به عنوان استادیار فلسفه و ریاضیات در دانشگاه وین استیت[6] فعالیت کرد. از سال 1951 تا 1964، دانشیار و استاد پژوهش عملیات در مؤسسه فناوری کیس[7] شد. طی سال‌های 1961 و 1962، استاد مهمان پژوهش عملیاتی در دانشگاه بیرمنگام بود و از سال 1964 تا 1986، به تدریس علوم سیستم‌ها و در سمت استاد علم مدیریت در دانشکده وارتون دانشگاه پنسیلوانیا پرداخت. پس از مرگ همسر اولش، با هلن والد در 20 دسامبر 1987 ازدواج کرد.
اکاف در سال 1979 به همراه جان پوردناد[8] به عنوان مشاور در محدوده وسیعی از صنایع مانند هوافضا، مواد شیمیایی، تجهیزات کامپیوتری، خدمات داده و نرم‌افزار، الکترونیک، انرژی، غذا و نوشیدنی‌ها، بهداشت، مسافرخانه‌ها، تجهیزات صنعتی، خودرو، بیمه، فلزات، معدن، داروسازی، مخابرات از راه دور، شرکت‌های برق و گاز و تلفن و حمل‌ونقل فعالیت کرد.
اکاف در میان سال‌های 2003 و 2007، مجموعه سالیانه از سخنرانی‌های عمومی ارائه کرد که به شهرت وی افزود. سرانجام راسل ال. اکاف به طور ناگهانی در سه‌شنبه 29 اکتبر 2009 پس از عوارض ناشی از جراحی تعویض مفصل ران دیده از جهان فروبست.
افتخارات اکاف
در سال 1965، اکاف به عنوان همکار انجمن آمار امریکا انتخاب شد. او به عضویت انجمن 2002 برای پژوهش عملیات‌ها و علوم مدیریت انتخاب شده بود. و در سال 1967، برنده دکترای افتخاری علوم در دانشگاه لنکستر در بریتانیا شد. او در سال 1971 مدال نقره از جامعه پژوهش عملیاتی دریافت کرد. همچنین از سوی دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس در سال 1993، دانشگاه نیو هیون[9] در سال 1997، دانشگاه کاتولیک پاپ دل پرو[10] در لیما در سال 1999 و دانشگاه لینکلن شایر در بریتانیا در سال 1999 افتخارات دیگری کسب کرد. در همان سال برنده جایزه دستاورد برجسته در تفکر و عملکرد سیستم‌ها را از سوی جامعه سیستم‌های بریتانیا به دست آورد. سرتاسر سال‌های فعالیت اکاف در پژوهش، مشاوره و آموزش، وی با بیش از 250 شرکت و 50 نماینده دولتی در ایالات‌متحده و خارج آنجا همکاری کرده است.
پژوهش عملیات‌های اکاف
راسل اکاف کتاب مقدمه‌ای بر پژوهش عملیات ها[11] (1957) را با همکاری سی. وست چرچمن و لئونارد آرنوف[12] نوشت که این هم یکی از نخستین کتاب‌های چاپ شده‌ای بود که به تعریف این رشته کمک کرد. به گفته کربی و روزنهد[13] (2005) تأثیر این کتاب «بر روی پیشرفت اولیه این رشته در ایالات‌متحده امریکا و بریتانیا در دهه‌های 1950 و 1960 را نباید دست بالا گرفت».
در دهه 1970، اکاف به یکی از مهم‌ترین منتقدان به اصطلاح «پژوهش عملیات تکنیک‌محور» تبدیل شد و شروع به ارائه رویکردهای مشارکتی بیش‌تری کرد. به زعم کربی و روزنهد (2005)، نقدهای او «بازتاب چندانی در ایالات‌متحده امریکا نداشتند، اما هم در بریتانیا برگزیده بودند و به ایجاد رشد روش‌های ساختاربندی مسئله کمک کردند، هم در جامعه جهانی سیستم‌ها شاخص بودند» مانند روش‌شناسی سیستم‌های نرم پیتر چکلند.[14]
سیستم‌های هدفمند
در سال 1972، اکاف به همراه فردریک ادموند امری کتابی درباره سیستم‌های هدفمند نوشت، که بر روی این مسئله متمرکز بود که تفکر سیستم‌ها چه ربطی به رفتار انسان دارد. آن‌ها گفتند که «سیستم‌های فردی هدفمند هستند، دانش و درک هدف‌های آن‌ها تنها با در نظر گرفتن سیستم‌های اجتماعی، فرهنگی و روان‌شناختی به دست می‌آید».
هر سیستم ساخته دست انسان را زمانی می‌توان به عنوان «سیستم هدفمند» تعریف کرد که اعضای آن نیز افراد هدفمندی باشند که به طور خودخواسته و گروهی اهداف را فرمول‌بندی کنند و بخش‌هایی از سیستم‌های هدفمند بزرگ‌تر باشند». به گفته کربی و روزنهد (2005) «واقعیت این است که این سیستم‌ها داشتند تغییر بزرگی را تجربه می‌کردند که می‌شد آن را به پایان دوره ماشین و آغاز عصر سیستم‌ها نسبت داد. عصر ماشین میراث انقلاب صنعتی بود، و حامل دو مفهوم بود: تقلیل‌گرایی (همه چیز را می‌توان در پایان به تک‌تک اجزا تجزیه کرد)، و سازوکار (روابط علت و معلولی)». بدین ترتیب، «باور بر این است که می‌توان همه پدیده‌ها را با استفاده از تنها یک رابطه ساده نهایی، علت و معلول، توضیح داد» که در عصر سیستم‌ها، می‌توان جای آن‌ها را به توسعه‌گرایی داد و غایت‌گرایی تولیدکننده و محصول را جایگزین علت و معلول کرد. «توسعه‌گرایی آموزه‌ای است که همه اهداف و رویدادها را دربر می‌گیرد و همه تجارب آن‌ها بخش‌هایی از کل‌های بزرگ‌تر هستند». به گفته اکاف «آغاز پایان عصر ماشین و آغاز هر سیستم ممکن است به دهه 1940 برگردد، دهه‌ای که فیلسوفان، ریاضی‌دان‌ها و زیست‌شناسان علاوه بر پیشرفت‌های حین دوره جنگ، یک چارچوب هوشمند جدید را تعریف کردند».
قوانین f
در سال 2006، اکاف به همراه هربرت جی. ادیسون[15] و سالی بیب[16] اصطلاح قانون f را ایجاد کرد. وی مجموعه‌ای بیش از 100 مشاهده کوتاه از رهبری بد و بینش نامناسب را توصیف کرد که اغلب اوقات مدیریت در سازمان‌ها را شرح می داد. نشر ترایارکی[17] مجموعه‌ای از لطیفه‌های منتقدانه در دو جلد را چاپ کرد، این قوانین f ایرادهای رایج در عمل رهبری و در باورهای جاافتاده پیرامون آن را افشا می‌کردن. به گفته اکاف «قوانین f حقیقت‌هایی درباره سازمان‌هایی هستند که شاید بخواهیم آن‌ها را انکار کرده یا نادیده بگیریم، راهنمایی ساده و قابل‌اطمینان‌تری برای رفتارهای روزمره مدیران نسبت به حقایق پیچیده‌ای هستند که دانشمندان، زیست‌شناسان، جامعه‌شناسان، سیاستمداران و فیلسوفان ارائه می‌کنند».
پی نوشت ها:
[1]. Russell Lincoln Ackoff
[2]. Anheuser-Busch
[3]. Wharton
[4]. Fannie (Weitz)
[5]. C. West Churchman
[6]. Wayne State
[7]. Case
[8]. John Pourdehnad
[9]. New Haven
[10]. Pontificia Universidad Catolica Del Peru
[11]. Introduction to Operations Research
[12]. Leonard Arnoff
[13]. Kirby and Rosenhead
[14]. Peter Checkland
[15]. Herbert J. Addison
[16]. Sally Bibb
[17]. Triarchy Press