در ادبیات کسب و کار مفاهیم مارجین یا مارژین و مارکاپ را بسیار بکار بردند و ما این مفاهیم را دائماً می شنویم. اما واقعاً تفاوت مارجین یا مارژین (Margin) و مارکاپ (Markup) چیست و چه کاربردی در کسب و کارها دارند و چرا این قدر مقدار به کار می روند؟ بسیاری از مدیران فروش زمانی که قصد توجیه مشتری خود درباره سود محصولات خود را دارند، از تفاوت این مفاهیم بهره می‌برند. اما شاید بتوان گفت مثالی که حضرت مولانا در خصوص فیل در تاریکی بیان کرده است را می‌توان به این موضوع نسبت داد. در این درس به تفاوت مارژین و مارکاپ و کاربردهای هریک از این مفاهیم خواهیم پرداخت.
چرا تا این حد تعاریف از مارجین یا مارژین و مارکاپ باهم متفاوت است؟
اگر جستجویی ساده در گوگل انجام دهیم، در خواهیم یافت که توضیحات و تعاریف بسیار زیادی در این خصوص وجود داردو درحقیقت موضوع اصلی تفاوت مارجین یا مارژین (Margin) و مارکاپ (Markup) ، نوع نگاه و محاسبه حاشیه سود است. اما از نظر روانی نحوه مدیریت این محاسبات در فروش نقش دارد. در ادبیات مدیریت، استعاره مفهومی فیل در تاریکی، نگاه به موضوع از دیدگاه کلان است. باوجود اینکه در مثال فیل در تاریکی، هیچ‌کدام از آن افرادی که فیل را توصیف کردند، حرف نادرستی نمی‌زنند؛ بلکه تنها بخشی از آن را مشاهده کردند و از منظر خود به موضوع نگاه کرده بودند. نگاه به مارژین و مارکاپ، همان نگاه از منظر فردی از دیدگاه مشتری یا فروشنده است.
تعریف علم اقتصاد از مارجین یا مارژین و مارکاپ چیست؟
مطابق تعریف در علم اقتصاد، مارجین یا مارژین (margin)، یا حاشیه سود (Profit margin)، نسبتی است که به‌وسیله آن، سودآوری فروش را محاسبه می‌کنند. این بدان معناست که مقدار سود، پس از کسر مالیات بر فروش خالص تقسیم میشود و حاصل آن حاشیه سود است. در حسابداری، سود خالص(Net income)، یا درآمد خالص، به میزان سود باقی‌مانده یک شرکت اطلاق میشود، که پس از کسر نمودن مجموع بهای کالای فروخته شده، هزینه‌های عملیاتی و مالیات و غیره از مجموع درآمدها در طول یک دوره حسابرسی، عاید آن شرکت می‌گردد.
همانگونه که گفته شد، مارجین یا مارژین (margin)، یا حاشیه سود (Profit margin)، نسبتی است، که بوسیله آن، سودآوری هر ریال از فروش را، محاسبه می‌کنند؛ به این ترتیب که مقدار سود پس از کسر مالیات را بر فروش خالص تقسیم می‌کنند. میزان سود خالص یک کسب و کار، اولین معیاری است که بیشتر سرمایه‌گذاران در رابطه با سوددهی شرکت، مدنظر قرار می‌دهند، ولی توجه محض به سودهای خالص، تصویری دقیق از عملکرد شرکت، ارائه نخواهد داد.
مثالی برای درک بهتر مارجین یا مارژین
برای اینکه درک واضح تری از مفهوم مارجین (مارژین) داشته باشیم، آن را با مثالی بررسی می کنیم. مارژین حاشیه سود یا تفاوت بین قیمت فروش و بهای تمام شده یا قیمت خرید است. بنابراین فرض کنیم گوشی موبایلی را 100 میلیون تومان خریداری کردیم و آن را 120 میلیون تومان فروخته ایم. اما هزینه های مستقیم وارده مثلاً تبلیغات (فقط تبلیغاتی که برای این پوشی انجام دادیم نه برای فروشگاه!)، مبلغ 10 میلیون تومان بوده بنابراین مارژین یا مارژین ما 10 میلیون تومان مانده است. اما هزینه های اجاره مغازه، آب و برق و حقوق غیره، در محاسبه مارژین دخالتی ندارند.
بدیهی است که به هر میزان حاشیه فروش یا مارژین ما بالاتر باشد، احتمال سود ما بیشتر است. اما فراموش نکنیم مارژین در نهایت با سود برابر نیت و ممکن است در حسابداری پس از کسر هزینه ها، حتی «زیان» کنیم! این نکته ای حیاتی است که در آموزش مارژین ممکن است به ما گفته نشود!
اگر قصد داریم مفهوم مارژین را به شکل کامل درک کنیم، می توانیم به درس مربوط به «مارژین چیست و چه کاربردی دارد؟» مراجعه کنیم. در درس مربوط به مارژین به شکل کامل این مفهوم را باز کردیم و درباره فرمولها و نحوه محاسبات آن توضیح دادیم. این درس به تفاوت مارژین و مارکاپ و خصوصیات هر یک از این مفاهیم مهم و پرکاربرد اختصاص دارد.
مارکاپ (Markup) چیست؟
مارک آپ (Markup) ، یا اضافه بها، نسبیتی است که از حاصل تقسیم حاشیه سود بر قیمت خرید حاصل می‌گردد. به این روش محاسبه از بالا نیز میگویند. الگوی محاسبه مارکاپ اولین بار توسط واگ در سال 1964 به جهان معرفی شد. همانگونه که اشاره شد، این موضوع در نحوه قیمت‌گذاری تاثیر داشته و قیمت گذاری در میزان سفارش مشتری و فروش آن تاثیر خواهد داشت.
در برخی اوقات، مشتری به دلیل حاشیه سود پایین، ممکن است از خرید محصول اجتناب کند. در خصوص محصولات جدید باشد که نیاز به معرفی توسط واسطه را داشته باشد، این مهم اهمیت ویژه‌ای دارد. لذا نحوه محاسبه، همواره در قیمت گذاری باتوجه به حاشیه سود واسطه‌ها، بسیار اهمیت دارد.
مارک آپ (Markup)، اضافه بها نسبتی است که از تقسیم سود خالص بر قیمت خرید محاسبه میشود. یعنی با توجه به اینکه قیمت خرید برای ایجاد سود باید کمتر از قیمت فروش باشد، عدد حاصل از تقسیم سود برآن عدد بزرگتری است و جنبه روانی آن اهمیت دارد.
تفاوت های مارجین یا مارژین و مارکاپ چیست؟
تفاوت مارجین یا مارژین و مارکاپ بسیار اهمیت دارد زیرا در هنگام محاسبات سود و زیان، مهم است که این مفاهیم را درست بررسی کنیم. در مقابل نسبت‌های حاشیه سود، بجای برآورد کردن میزان دارایی‌ها، سهام و سرمایه‌گذاری‌های شرکت، مقدار پولی را که آن شرکت، از تمام درآمدهای حاصل از فروش محصولات، دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها به دست خواهد آورد، مورد توجه قرار می‌دهد. حاشیه‌ها به بیان ساده، عوایدی هستند، که به صورت نسبت یا درصدی از فروش شرکت، بیان می‌شوند. این درصد، سهامداران و سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد، که سوددهی کسب و کارها را به مقایسه بگذارند.
مارجین یا مارژین عملیاتی (OPM) حاشیه سود عملیاتی چیست؟
حاشیه سود عملیاتی در عین حال امکان مقایسه سوددهی شرکت‌هایی که هزینه‌های عملیاتی و بهای تمام شده کالای فروش رفته را افشا نمی‌کند، برای سهامداران فراهم کند. این نسبت معمولاً قابل اتکاتر به‌شمار می‌آید. زیرا کمتر مورد دستکاری توسط حقه‌های حسابداری قرار می‌گیرد. به علت اینکه این نسبت شامل تمام هزینه‌ها از جمله هزینه‌های فروش و هزینه‌های عملیاتی است، مقدار آن از حاشیه سود ناویژه کمتر است. در درس «مارژین چیست و چه کاربردی دارد؟» این مفهوم را به تشریح توضیح دادیم.
وزن مارجین یا مارژین (Margie’s weight) چیست؟
مبحث وزن مارجین یا مارژین (Margie’s weight) یکی از مهمترین موضوعات در محاسبه مارجین یا مارژین و مارکاپ است. حتی موسسات مالی و حسابداری نیز هنوز در کشور ما به این موضوع اشاره نمیکنند. علت این است که دانش این موضوع ، تلفیقی از بازاریابی و اقتصاد و حسابداری است که در کشور ما هنوز متخصصین حرفه‌ای ندارد. آکادمی عیب پوش برای اولین بار به این موضوع پرداخت. در درس مربوط به «وزن مارجین یا مارژین (Margie’s weight) چیست و چه اهمیتی دارد؟» به تفصیل این موضوع را شرح دادیم و به رایگان در اختیار علاقه مندان قرار داده شده است.
جمع بندی درس
اما چرا ضروری است که درخصوص تفاوت مارجین یا مارژین و مارکاپ کاملاً آگاه باشیم؟ طبیعی است در دنیای کسب و کار، «سود» ، حرف اول را می زند. اهمیت میزان سود برای «خریدار»، این است که که ممکن است خود او نیز فروشنده باشد. این مهم است که بتوانیم سود او را به وی تفهیم کنیم.
محاسبات مارجین یا مارژین (Margin) و مارکاپ (Markup) خصوصاً در قیمت تمام شده و «مبحث بک مارژین» یکی از ابداعات این آکادمی است. این محاسبات تا حدی پیچیده و دشوار است. عموماً کسب و کارها شناخت درستی از محاسبات این مفهوم و خصوصاً سهم هر بخش در قیمت گذاری، ندارند. پیاده سازی این مفهوم در سازمانها، نیازمند تجربه و دانش کافی در این حوزه است.
آکادمی عیب پوش با متخصصان مجرب در این حوزه، امکان پیاده سازی مفید درست این محاسبات، در هر کسب و کاری را فراهم کرده. برای تماس و دریافت مشاوره ، با تلفن 02128427054 و یا با شماره 02128427338 تماس حاصل نمایید. یا درخواست خود را به ایمیل info@eybpoosh.com ارسال کنید. با ثبت نام در آکادمی، از خدمات این آکادمی، بهره مند شویم.
