اپن شلف (Open shelf) یا قفسه باز چیست؟
اپن شلف (Open shelf) یا قفسه باز، همانگونه که از نامش پیداست مانند بقیه شلفها، محلی برای نگهداری و نمایش کالا است. اپن‌شلفها در دهه 30 میلادی و در امریکا مورد استفاده قرار گرفتند. زمانی که پیگلی ویگلی اولین فروشگاههای خرده فروشی بزرگ خود را افتتاح کرد، مردم با صحنه جالبی روبرو شدند. شلفهای این فروشگاهها پراز کالا بود اما کسی در کنار شلف کالا را به مشتریان ارائه نمی‌کرد. بلکه خود مشتریان با فراق بال و بدون احساس مزاحمت کالا را نگاه می‌کردند و آن را لمس می‌کردند و در صورت نیاز آن را در سبد خرید خود می‌گذاشتند.
سه موضوع مهم سبب شده بود که فروشگاههای زنجیره‌ای از این شلفها برای اولین بار استفاده کنند. اول اینکه این شلفها به شدت درزمان خرید صرفه جویی می‌کردند و آن را کوتاه می‌کردند. دوم اینکه مشتریان حق انتخاب بیشتری داشتند و این احساس به آنها دست می‌داد که اجازه دارند خودشان کالای مورد نظرشان را انتخاب کنند و اگر تمایل به خرید آن نداشتند، به راحتی آن را برمی‌داشتند.
سوم اینکه حواس مشتری درگیر کالا می‌شد و با لمس کردن و دیدن کالا در دستان خود آن را از آن خود می‌پنداشتند و ناخودآگاه آن را برمی‌داشتند. جالب اینکه درصد مشتریانی که کالایی را انتخاب کرده و سپس آن را به قفسه برمی‌گرداندند، بیشتر از 5درصد نبود. این بدان معنی است که مشتریانی که کالایی را دیده و لمس کنند 95% بیشتر احتمال خرید آن را دارند.
از آن پس این روش در تمام جهان گسترش یافت و به گالری ها، مالها، داروخانه‌ها و فروشگاهها و حتی میدل‌مارکت‌ها (سوپرمارکتهای کوچک امروزی) بسط یافت. امروزه دکوراسیون داخلی یک فروشگاه تلفیقی از علم و هنر است. تیم های زیادی در طراحی و جانمایی فروشگاهها فعالیت میکنند و این علم خود به یک رشته میان رشته‌ای تلفیقی از هنر و بازاریابی و روانشانسی تبدیل شده است. در دنیای مدرن امروز، دکوراسیون فروشگاه و داروخانه به دلیل کارایی و هم به دلیل زیبایی بسیار حساس است و هزینه های زیادی برای آن صرف می‌شود.
اپن‌شلفها بسته به نوع کالاهای داخل آن، با فاصله‌ها و اندازه های مختلف ساخته می‌شوند که هم از حد اکثر فضا استفاده شود و هم کارایی لازم حاصل گردد. در چیدمان دکوراسیون فروشگاهها برخی از اپن‌شلفها پشت به شیشه مشرف به فضای بیرون طراحی می‌شوند تا با استفاده از امکانات طبیعی فضا، دیوارهای مشرف به شیشه‌های نمای فروشگاه را با قفسه و ویترین پوشانده نشود.
در طراحی این شلفها از رنگ بندی مناسب و توجه به کنتراست رنگهای درون فروشگاه و رنگهای سازمانی برندها استفاده می‌شود. هماهنگی رنگ در متریال یکی از نکاتی است که حتما باید به آن توجه کرد. زیرا اگر این هماهنگی در آن رعایت نشود، باعث به وجود آمدن یکنواختی در ذهن مشتری خواهد شد. در طراحی این شلفها بیشتر از رنگ روشن مانند سفید برای بزرگ تر نشان دادن فضا استفاده میکنند. البته این رنگ عکس العمل کمتری برمی‌انگیزد و ریسک کمتری دارد.
برخی از شرکتها یا برندها اپن شلفهای مخصوص به خود را دارند تا ذهن مشتری احساس یکپارچگی در برند داشته باشد. به همین خاطر اپن شلفها را خود تهیه میکنند و در اختیار فروشگاه قرار می‌دهند. برخی از شرکتها (از جمله آرایشی و بهداشتی و دارویی)، از این فراتر رفته و برخی از کارکنان خود را مامور پاسداری از اپن شلف میکنند. این کارکنان که بیشتر مشاورین فروش هستند وظیفه پرنگه داشتن، و سالم ماندن، تمیزماندن شلف و همچنین مشاوره دادن به مشتری را برعهده دارند.
