بازاریاب (Marketer) کیست و چه وظایفی دارد؟

در دنیای امروز که رقابت میان کسب‌وکارها روزبه‌روز بیشتر می‌شود، نقش بازاریابان در تعیین سرنوشت یک برند یا کسب و کار، اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده است. بازاریابان نه تنها به عنوان پل ارتباطی بین تولیدکننده و مصرف‌کننده عمل می‌کنند، بلکه با تحلیل داده‌ها و رفتارهای مصرف‌کنندگان، به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا بهترین تصمیمات را بگیرند. اما « بازاریاب (Marketer) کیست و چه وظایفی دارد؟» و اینکه «چرا باید درباره این موضوع اطلاعات خود را گسترش دهیم؟»

بازاریابان مسئول جذب مشتریان جدید، حفظ مشتریان فعلی و افزایش آگاهی از برند هستند. در این درس، به طور جامع به این می‌پردازیم که بازاریاب کیست، انواع بازاریابان کدامند، هر یک چه وظایفی دارند و چگونه می‌توان در این حرفه موفق شد. این درس حیاتی و پایه، نگاهی جامع به انواع، وظایف و مسیر حرفه ای در دنیای بازاریابی است و اولین گام برای شناخت این شغل یا سمت است.

بازاریاب کیست؟

بازاریاب یا مارکتر (Marketer) کسی است که با ترکیبی از دانش بازاریابی، روانشناسی مشتری و استراتژی‌های ارتباطی، برای جذب و حفظ مشتریان تلاش می‌کند. بازاریابان باید بتوانند نیازهای مشتریان را پیش‌بینی کنند و محصول یا خدماتی را معرفی کنند که به بهترین وجه این نیازها را برآورده می‌کند. آن‌ها باید به سرعت به تغییرات بازار واکنش نشان دهند و از تکنیک‌های جدید برای بهبود عملکرد خود استفاده کنند.

بازاریابان می‌توانند در حوزه‌های مختلفی فعالیت کنند؛ از بازاریابی دیجیتال و بازاریابی محتوا گرفته تا بازاریابی تحقیقات بازار و بازاریابی فروش. هر کدام از این تخصص‌ها نیازمند مهارت‌ها و دانش‌های خاص خود هستند، اما هدف کلی همه آن‌ها یکسان است: جذب مشتری و افزایش فروش.

تشریح شغل بازاریابی

شغل بازاریابی یا مارکتینگ (Marketing) حرفه یا شغلی پویا و چندوجهی است که نیازمند مهارت‌های متنوعی است. بازاریابان باید بتوانند به سرعت به تغییرات بازار واکنش نشان دهند و استراتژی‌های خود را بر اساس داده‌های جدید تنظیم کنند. آن‌ها با توجه به نوع بازاریابی خود باید با تیم‌های مختلف همکاری کنند؛ از تیم‌های تولید محتوا و طراحی گرفته تا تیم‌های فروش و خدمات مشتری. بازاریابان باید توانایی تحلیل داده‌ها را داشته باشند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند و استراتژی‌های خود را بهینه کنند.

موقعیت سازمانی بازاریاب کجاست؟

بازاریابان معمولاً در شرکت‌ها و کسب و کارهای بزرگ، آژانس‌های بازاریابی و یا به صورت مستقل کار می‌کنند. آن‌ها باید همیشه به دنبال راه‌های جدید برای جلب توجه مشتریان باشند و از ابزارهای جدید بازاریابی استفاده کنند. برای موفقیت در این حرفه، بازاریابان باید خلاق، پرانرژی و توانمند در ارتباطات بین‌فردی باشند.

بهتر است اینگونه بگوییم که یک بازاریاب، در حقیقت به جای اینکه بازاریاب (Marketer) باشد، بیشتر بازاریاب (Sales Advisor) یا بهتر از آن مشاور خرید (Purchase Advisor) است. این فرد با اینکه معمولاً مشغول خدمت در واحدهایی نظیر «بازاریابی» یا «فروش» یا ترکیبی از این دو واحد است، تقریباً وظیفه ای است که تمام سازمان آن را دارد!

با اینکه انتظار از چنین سمتی، این است که در انجام تمامی فعالیتهای مربوط به بازاریابی و فروش توانمند باشند. در سازمانهایی با چارتهای سنتی و استاندارد، این سمت تحت نظر واحد فروش و بازاریابی و زیر نظر سرپرستان، مدیران و نهایتاً معاونت فروش و نهایتاً مدیریت عامل سازمان هستند.

بازاریاب تحت چه شرایط کاری فعالیت میکند؟

به طول معمول یک بازاریاب درطول دوران فعالیت خود در یک سازمان، تمام وقت فعالیت میکند. همچنین ممکن است با نظر مدیر مستقیمش، برای انجام وظایف به محلهای متفاوتی مراجعه نماید (دراستان مربوطه و یا ماموریت خارج از استان). بنابراین این شغل هم سخت است و هم درآمد مناسبتری نسبت به سایر شغلهای بدون چالش دارد.

معمولاً گرفتن مرخصی هم در چنین شغلی در برخی اوقات محدود و سخت است. همچنین بازاریاب معمولا با تنوع گسترده ای از افراد و گرو ها سروکار دارد، از همکاران خود در شرکت گرفته تا مشتریان برون سازمانی.

بازاریاب باید دارای چه خصوصیاتی باشد؟

بارها اشاره نموده ایم که همه ما به نوعی بازاریاب هستیم. بنابراین خصوصیات ما باید نهایتاً منجر به افزایش «میزان تاثیرگذاری ما بر سایرین» بشود.

در هر سازمان افرادی وجود دارند که وزن بیشتری از لحاظ تاثیرگذاری بر محیط کار و همکاران خود دارند. بازاریابان هم چنین افرادی هستند.

بازاریابان باید حوصله یا علاقه تماسهای تلفنی متعدد را داشته باشند زیرا تماس تلفنی با این افراد ناگزیر است. همچنین بعید نیست که در بسیاری از اوقات این سمت در محیطهای کاری پرتنش، شلوغ و حتی بی نظم قرار بگیرد. بنابراین لازم است آمادگی آن را داشته باشد.

نتیجه کار یک بازاریاب زمانی مشخص می شود که به صورت تیمی فعالیت انجام شده باشد یعنی بتواند در برخی اوقات کارهای همکاران خود را تکمیل میکند.

معمولاً بازاریاب در محل کار خود (درون یا بیرون سازمان) زمان هایی را تجربه میکند که فشار کاری بالاست، موقعیت بحرانی است و اولویتها به سادگی قابل تشخیص نیستند. البته زمان هایی هم هست که او آرامش خاطر بیشتری دارد و وقت آزاد دارد.

یک بازاریاب در فراگیری مطالب و تجربیات جدید تواتمند و بسیار مشتاق استT در تسهیم دانش خود با سایرین کوشاست و همچنین در شرایط متغیر کاری سازگاری و انعطافپذیری خوبی از خود نشان میدهد.

در انجام وظایف محوله پیگیری زیادی دارد و در رویارویی با موقعیت های پیشبینی نشده با شهامت ظاهر میشود.

در کارهای خود بسیار منظم و دقیق است و توانایی مدیریت فعالیتهای همزمان را دارد. قدرت تشخیص بموقع مسائل و تصمیمگیری در مورد بهترین را حل را داردو همچنین دارای مهارتهای روابط عمومی بالایی است؛ در شناخت اشخاص و انتخاب بهترین نوع برخورد با هر فرد مستعد است.

بازاریاب مشکلات را شناسایی و به شرکت بازخورد داده، موقعیت شناس و بروز است و قابلیت این را دارد که ضمن حفظ ارتباط همه جانبه با شرکت، با استقلال وجود نظارت دائمی مستقیم را درک نموده و با تعامل، وظایف محوله را به خوبی انجام دهد.

در کارگروهی، عضوی فعال و مسئولیت پذیر است، خوشرو و خوش اخلاق است و روابط عمومی بالایی دارد.

وظایف بازاریاب چیست؟

وظایف بازاریابان ممکن است بسته به نوع بازاریابی، نوع شرکت و محصول یا خدمات ارائه‌شده متفاوت باشد. اما پنج مورد از وظایف عمومی تمام بازاریابان شامل موارد زیر است:

1. تحلیل بازار: بازاریابان باید بازار را تحلیل کنند و نیازها و رفتارهای مشتریان را شناسایی کنند. این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا استراتژی‌های بازاریابی خود را بهبود بخشند و تصمیمات بهتری بگیرند.
2. تدوین و اجرای استراتژی‌های بازاریابی: بازاریابان مسئول طراحی و اجرای برنامه‌های بازاریابی هستند. آن‌ها باید برنامه‌هایی ایجاد کنند که بتواند توجه مشتریان را جلب کند و فروش را افزایش دهد.
3. مدیریت کمپین‌های تبلیغاتی: بازاریابان باید کمپین‌های تبلیغاتی را مدیریت کنند و مطمئن شوند که این کمپین‌ها به درستی اجرا می‌شوند. آن‌ها باید بتوانند از ابزارهای مختلفی مانند تبلیغات آنلاین و رسانه‌های اجتماعی استفاده کنند.
4. ایجاد و مدیریت روابط با مشتریان: بازاریابان باید روابط مثبتی با مشتریان ایجاد و مدیریت کنند. آن‌ها باید به نیازها و نگرانی‌های مشتریان گوش دهند و تلاش کنند تا تجربه‌ای مثبت برای آن‌ها فراهم کنند.
5. گزارش‌دهی و تحلیل عملکرد: بازاریابان باید عملکرد کمپین‌های بازاریابی را ارزیابی کرده و نتایج آن‌ها را تحلیل کنند. این اطلاعات به آن‌ها کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف کمپین‌ها را شناسایی کرده و استراتژی‌های خود را بهبود بخشند.

یک بازاریاب موفق باید دارای چه مهارت هایی باشد؟

برای موفقیت در حرفه بازاریابی، فرد باید به مجموعه‌ای از مهارت‌ها مجهز باشد. برخی از این مهارت‌ها عبارتند از:

• مهارت‌های ارتباطی: بازاریابان باید توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبان مختلف را داشته باشند.
• خلاقیت و نوآوری: بازاریابان باید خلاق و نوآور باشند تا بتوانند راه‌های جدید و جذابی برای جذب مشتریان پیدا کنند.
• تحلیل داده‌ها: بازاریابان باید توانایی تحلیل داده‌های بازار و مشتریان را داشته باشند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند.
• توانایی مدیریت پروژه: بازاریابان باید توانایی مدیریت پروژه‌های بازاریابی را داشته باشند و بتوانند برنامه‌ها را به موقع و با بودجه معین اجرا کنند.

دسته بندی و انواع بازاریابان

در دنیای بازاریابی، بازاریابان در دسته‌های مختلفی فعالیت می‌کنند که هر یک تخصص‌ها و وظایف خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی این انواع بازاریابان می‌پردازیم:

1.      بازاریاب دیجیتال (Digital Marketer)

 این بازاریابان تمرکز خود را بر روی ابزارهای دیجیتال مانند سئو (SEO)، تبلیغات آنلاین، و شبکه‌های اجتماعی می‌گذارند. بازاریابان دیجیتال باید توانایی کار با ابزارهای تحلیل داده‌های دیجیتال را داشته باشند و بتوانند کمپین‌های تبلیغلتی دیجیتال مؤثری ایجاد کنند. در واقع دیجیتال مارکترها با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین و دیجیتال مانند وب‌سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی، ایمیل و تبلیغات آنلاین، به ترویج محصولات و خدمات می‌پردازد.

2.     بازاریاب محتوا (Content Marketer)

 وظیفه این بازاریابان ایجاد و مدیریت محتوای (متنی یا تصویری) جذاب و ارزشمند است. بازاریابان محتوا باید به خوبی از نیازها و ترجیحات مخاطبان خود آگاه باشند و محتوایی ایجاد کنند که مخاطبان را جذب و درگیر و آن‌ها را به مشتری تبدیل کند.

3.    بازاریاب تحقیقات بازار (Market Researcher)

 این بازاریابان با استفاده از داده‌ها و تحقیقات بازار، به شرکت‌ها کمک می‌کنند تا تصمیمات استراتژیک بهتری بگیرند. آن‌ها باید توانایی تحلیل داده‌ها را داشته باشند و بتوانند اطلاعات دقیق و مفیدی درباره بازار و رقبا ارائه دهند.

4.    بازاریاب فروش (Sales Marketer)

 این نوع بازاریابان بیشتر بر فروش مستقیم تمرکز دارند و سعی می‌کنند تا با مشتریان به طور مستقیم ارتباط برقرار کنند و محصولات یا خدمات را به آن‌ها بفروشند. آن‌ها باید توانایی ارتباط با مشتریان و ارائه مشاوره‌های مفید را داشته باشند.

5.    بازاریاب شبکه های اجتماعی (Social Media Marketer)

بازاریاب شبکه‌های اجتماعی را می‌توان زیرمجموعه‌ای از بازاریابان دیجیتال دانست که تمرکز خود را بر روی مدیریت و رشد حضور آنلاین شرکت در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیسبوک و توییتر می‌گذارد.

6.     بازاریاب ایمیلی (Email Marketer)

بازاریاب ایمیلی نیز نمونه‌ای از دیجیتال مارکترهاست که با ارسال ایمیل‌های هدفمند به مشتریان فعلی و بالقوه، به تقویت روابط و افزایش فروش می‌پردازد.

7.    بازاریاب تبلیغاتی (Advertising Marketer)

بازاریاب تبلیغاتی مسئول طراحی و اجرای کمپین‌های تبلیغاتی در رسانه‌های مختلف، از جمله تلویزیون، رادیو و تبلیغات آنلاین است.

8.    بازاریاب برند (Brand Marketer)

بازاریاب برند تمرکز خود را بر ایجاد و تقویت تصویر برند و افزایش آگاهی از آن در میان مشتریان می‌گذارد.

سطح حرفه ای بودن شغل بازاریابی و مدت زمان ارتقا

شغل بازاریابی یکی از شغل‌های حرفه‌ای و پویاست که نیاز به مهارت‌های متنوع و تجربه دارد. مسیر حرفه‌ای یک بازاریاب معمولاً به چندین سطح تقسیم می‌شود که هر کدام نیازمند تجربه و مهارت‌های خاصی است:

1.      بازاریاب تازه کار (Entry-Level Marketer)

در این سطح، بازاریابان معمولاً در نقش‌های پشتیبانی کار می‌کنند و وظایفی مانند جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل‌های ساده و پشتیبانی از تیم‌های ارشد را بر عهده دارند. این مرحله معمولاً 1 تا 2 سال طول می‌کشد.

2.     بازاریاب سطح میانی (Mid-Level Marketer)

بازاریابان در این سطح مسئولیت‌های بیشتری بر عهده دارند، از جمله مدیریت کمپین‌ها و تعامل با مشتریان. ارتقا به این سطح معمولاً 3 تا 5 سال تجربه نیاز دارد.

3.    بازاریاب ارشد (Senior Marketer)

بازاریابان ارشد استراتژی‌های کلان را طراحی و اجرا می‌کنند و به عنوان رهبران تیم‌های بازاریابی فعالیت می‌کنند. رسیدن به این سطح نیاز به 5 تا 10 سال تجربه دارد.

4.    مدیر بازاریابی (Marketing Manager)

مدیران بازاریابی مسئول هدایت تیم‌های بازاریابی و تعیین استراتژی‌های بلندمدت شرکت هستند. برای رسیدن به این سطح، معمولاً 7 تا 12 سال تجربه نیاز است.

5.    مدیر ارشد بازاریابی (Chief Marketing Officer – CMO)

این موقعیت یکی از بالاترین سطوح در شغل بازاریابی است و نیاز به تجربه گسترده، دانش عمیق از بازار و توانایی رهبری دارد. ارتقا به این سطح معمولاً بیش از 12 سال تجربه نیاز دارد.

عوامل موثر بر ارتقای شغلی در بازاریابی

• یادگیری مستمر: بازاریابان باید همواره به دنبال یادگیری تکنیک‌های جدید و به‌روز ماندن با تغییرات بازار باشند.
• تجربه عملی: شرکت در پروژه‌های مختلف و موفقیت در کمپین‌های بازاریابی می‌تواند به تسریع در ارتقا کمک کند.
• شبکه‌سازی: ارتباط با افراد متخصص و ساختن شبکه‌ای از روابط حرفه‌ای می‌تواند فرصت‌های بهتری برای پیشرفت فراهم کند.
• آموزش‌های حرفه‌ای: شرکت در دوره‌های تخصصی و کسب گواهینامه‌های مرتبط می‌تواند شانس ارتقا را افزایش دهد.

بازاریابی شغلی پرچالش اما پربازده است که با ترکیبی از مهارت‌ها، تجربه و تلاش می‌توان به سطوح بالای آن دست یافت.

چالش ها و فرصت های شغلی بازاریاب چیست؟

شغل بازاریابی با چالش‌های زیادی همراه است، اما در عین حال فرصت‌های زیادی نیز برای رشد و پیشرفت دارد. بازاریابان باید همواره به دنبال یادگیری و تطبیق با تغییرات بازار باشند. آن‌ها باید بتوانند به سرعت به تغییرات بازار واکنش نشان دهند و استراتژی‌های خود را بهبود بخشند. بازاریابان باید از تکنولوژی‌های جدید و روش‌های نوین بازاریابی استفاده کنند تا بتوانند در این حرفه موفق شوند.

چه موضوعاتی تاثیر منفی بر ارتقاء شغلی بازاریاب دارد؟

انجام بسیاری از کارها و یا عدم انجام بسیاری از فعالیتها که نهایتاً عملکرد سازمان را دچار اختلال کند، موجب درج نمره منفی در عملکرد یک بازاریاب خواهد شد. اما برخی از موضوعات هستند که تاثیر مستقیم منفی یا معکوس بر ارتقاء شغلی یک بازاریاب دارد. در این درس به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:

• از دست دادن فرصت به دلیل تعلل، عدم توجه و یا بی تفاوتی.
• عدم انتقال درخواست های مشتریان به شرکت.
• عدم ثبت وقایع با مشتری در گزارشات.
• عدم ثبت اطلاعات به دست آمده از رقبا در گزارشات.
• عدم پایبندی به اخلاق اداری-تجاری و فردی.
• اقدام به دریافت هرگونه رشوه یا وجهی جهت تسهیل کار مشتری و یا تبانی با مشتریان.
• اقدام جهت انتشار اطلاعات مشتریان و شرکت به اشخاص یا سازمانهای رقیب.
• اقدام جهت انتشار اطلاعات داخلی محصولات و خدمات به اشخاص یا سازمانها بدون اطلاع شرکت.
• عدم رعایت ضوابط محرمانه اطلاعات شرکت اعم از مالی/حقوقی/اداری/تجاری/پرسنلی
• عدم برخورد فعال با شرح وظایف و انجام اقدامات انفعالی.
• تبلیغ مستقیم/غیر مستقیم رقبایی که رابطه تجاری تعریف شد ای با شرکت ندارند.
• تبلیغ معکوس مانند ایجاد شک و شبهه در مشتری برای خرید محصول به واسطه اطلاعات نامربوط.
• عدم رعایت پوشش و گویش در شان بازاریاب یا سازمان.
• ایجاد ماموریتهای کاذب.
• عدم همکاری با بقیه ی اعضا تیم در زمان اوج کاری.
• درخواست مرخصی بدون توجه به موقعیت فصلی و کاری واحد فروش.
• ارائه اطلاعات گمراه کنند به مدیران مربوطه در رابطه با وضعیت یک مشتری.
• عدم ارائه مناسب و پنهان سازی قابلیت ها و توانمندی های محصول نزد مشتریان.

سوالات متداول

تفاوت بازاریاب فروش و بازاریاب محتوا چیست؟

بازاریاب فروش بر تعامل مستقیم با مشتریان و فروش تمرکز دارد، در حالی که بازاریاب محتوا به تولید و مدیریت محتوای جذاب برای جذب و نگه‌داشت مشتریان می‌پردازد.

چگونه می‌توان بازاریاب موفقی شد؟

برای موفقیت در بازاریابی باید مهارت‌های ارتباطی قوی، خلاقیت، و توانایی تحلیل داده‌ها را تقویت کرد و به دنبال یادگیری مستمر بود.

چگونه می‌توانیم بازاریابی را آموزش ببینیم؟

خوشبختانه آکادمی عیب پوش فرصتی را برای همیاران و دانشپذیران خود فراهم کرده تا بتوانند به سادگی و بصورت آنلاین در تمامی زمانهای موجود خود به آموزش بپردازند. میتوانیم با ورود و ثبت نام در این آکادمی آموزش را همین الان آغاز کنیم.

به من بگو چرا؟

چرا باید درباره شغل بازاریابی بدانیم؟ همه ما در حال فروختن و بازاریابی چیزی هستیم! در حقیقت هیچ یک از ما نمی توانیم بدون دیگران زنده بمانیم. ما همواره در حال فروختن دانش، مهارت، یا توانایی یا تلفیقی از این موضوعات به دیگران هستیم. بنابراین همه ما در هر شغل و سمتی، بازاریاب هستیم. بهتر است این شغل اجتناب ناپذیر را بیاموزیم.

منابع و ماخذ:

• کتاب مهندسی فروش ( احمد صفار و فرامرز عیب پوش )
• کتاب ابرفروشنده ( فرامرز عیب پوش )
• Harvard business school