نایفو(NIFO)، مخفف واژه (Next In, First Out)، به معنای اولین خروجی از ورودی آتی است. این واژه در حسابداری و انبارداری کاربرد بسیاری دارد. این روش که برای محاسبه موجودی مورد استفاده قرار می گیرد، اقلامی که به قیمت آینده تولید یا خرید شده، به عنوان مبنای محاسبه قیمت تمام شده فروش درنظر گرفته می شود.
در روش نایفو(NIFO)، هزینه یک کالا بر اساس هزینه جایگزینی آن و نه هزینه اصلی آن، تعیین می شود. این به این دلیل است که گفته می شود NIFO اصل هزینه را نقض می کند، مفهوم حسابداری که می گوید کالاها و خدمات باید با هزینه اصلی ثبت شوند ، نه ارزش فعلی بازار.
در انبارداری مطابق این روش، کالای آتی که به انبار وارد شود، اولین کالایی است که از انبار خارج می شود. این روش بیشتر در ایران مورد استفاده قرار نمی گیرد و با اینکه بر اساس اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) است، اما توسط سازمان امور مالیاتی و استانداردهای انجمن حسابداری ایران پذیرفته نیست.
تفاوت لایفو(LIFO)، فایفو(FIFO)و هایفو(HIFO) و نایفو(NIFO)
روشهای مختلفی برای محاسبه قیمت تمام شده وجود دارند. اولین و مشهورترین روش، روش فایفو(FIFO)، است. در روش فایفو قدیمی ترین اقلام موجودی به عنوان اولین فروش ثبت می شود. در روش میانگین متوسط، میانگین وزنی همه واحدهای موجود برای فروش در طول دوره حسابداری در نظر گرفته شده و سپس از این هزینه متوسط برای تعیین COGS و پایان موجودی استفاده می شود.
هایفو(HIFO)، یک روش توزیع موجودی و حسابداری است که در آن قیمت تمام شده براساس موجودی با بالاترین قیمت خرید محاسبه می شود. یعنی گرانترین قیمت خرید، اولین موردی است که استفاده می شود یا از موجودی خارج می شود. این امر بر روی دفاتر شرکت تأثیر می گذارد به طوری که برای هر دوره زمانی معینی ، هزینه موجودی کالا برای هزینه کالاهای فروخته شده (COGS) بیشترین مقدار ممکن است و موجودی پایانی کمترین ممکن است.
معمولا شرکتها از این روش برای دور زدن سازمان امور مالیاتی استفاده می کنند. اگر بخواهند درآمد مشمول مالیات خود را برای مدتی کاهش دهند، احتمالاً از روش هایفو استفاده می کنند.
از آنجا که موجودی ثبت شده به عنوان قیمت تمام شده، همیشه گرانترین موجودی شرکت است (صرف نظر از زمان خریداری موجودی)، این شرکت همیشه حداکثر هزینه را ثبت می کند.
در روش لایفو(LIFO)، آخرین موجودی خریداری شده به عنوان اولین خروجی استفاده می شود. در روش فایفو(FIFO)، قدیمی ترین موجودی به عنوان اولین خروجی ثبت می شود.
لایفو(LIFO) و فایفو(FIFO)، روشهای معمول و استاندارد حسابداری موجودی هستند ، اما هایفو(HIFO) نیز بخشی از اصول پذیرفته شده حسابداری (GAAP) است. اما هایفو(HIFO)، همیشه مورد استفاده قرار نمی گیرد و بعلاوه توسط GAAP به عنوان روش استاندارد شناخته نمی شود.
در روش نایفو(NIFO)، برای نمونه اگر موجودی کالا در انبار در دو مرحله صورت بگیرد و در مرحله اول با نرخ 5 میلیون ریال و در مرحله دوم با نرخ 7 میلیون ریال وارد شود و در ادامه در مرحله سوم، همین کالا با نرخ 9میلیون ریال سفارش داده شود، “باوجود اینکه هنوز وارد انبار نشده”، کالای صادر شده از انبار، با نرخ 9میلیون ریال ثبت خواهد شد.
نوشته: فرامرز عیب‌پوش