دنیای معاملات مالی به ویژه در بازارهای اهرمی مانند فارکس، مملو از اصطلاحات تخصصی است که درک آنها برای موفقیت ضروری خواهد بود. یکی از این اصطلاحات مارژین استفاده شده (Used Margin) است. این مفهوم، کلیدی برای مدیریت ریسک و درک قدرت خرید در حساب معاملاتی ما به شمار میرود. در این مطلب به زبانی ساده به بررسی چیستی مارژین استفاده شده و اهمیت آن میپردازیم. با ما همراه باشید.

مارژین استفاده شده (Used Margin) چیست؟
مارژین استفادهشده که گاهی اوقات به آن مارژین مسدودشده، مارژین اشغالشده یا مارژین مصرفی نیز گفته میشود، مبلغی از سرمایه در حساب معاملاتی است که برای باز نگه داشتن موقعیتهای معاملاتی فعلی استفاده میشود. به عبارت دیگر، این مبلغ بخشی از مارژین اولیه محسوب میشود که برای تضمین پوشش زیانهای احتمالی معاملات باز، توسط بروکر (کارگزار یا شرکت مالی سرمایهگذار) مسدود شده است. هر چه تعداد موقعیتهای (Position) باز بیشتر باشد و حجم هر موقعیت بزرگتر، مارژین مصرفی نیز بیشتر خواهد بود.
مارژین مصرفی به طور مستقیم با اهرم ارتباط دارد. هرچه اهرم بیشتر باشد مارژین مورد نیاز برای باز کردن یک موقعیت معاملاتی کمتر خواهد بود؛ اما در عین حال مارژین مصرفی نیز کاهش مییابد. این بدان معنا نیست که ریسک کاهش یافته است؛ بلکه صرفاً به این معنی است که ما به عنوان معاملهگر میتوانیم با سرمایه کمتر موقعیتهای بزرگتری را باز کنیم. با این حال باید توجه داشته باشیم که افزایش اهرم احتمال مارژین کال را نیز افزایش میدهد.
مارژین استفاده شده (Used Margin) یک عدد پویا است و به طور مداوم تغییر میکند. این تغییر به دلیل نوسانات قیمت داراییهای مورد معامله رخ میدهد. اگر قیمت به نفع ما حرکت کند، سود معامله افزایش مییابد و این افزایش سود مارژین مصرفی را کاهش خواهد داد. از سوی دیگر، اگر قیمت برخلاف میل ما حرکت کند، زیان معامله افزایش مییابد و این افزایش زیان مارژین مصرفی را افزایش میدهد. ما به عنوان معاملهگر باید به طور مداوم مارژین مصرفی خود را زیر نظر داشته باشیم تا از رسیدن به سطح مارژین کال جلوگیری کنیم.

مارژین آزاد چیست؟
مارژین آزاد که گاهی اوقات به آن مارژین قابل استفاده یا موجودی مارژین نیز گفته میشود، مبلغی از سرمایه در حساب معاملاتیمان محسوب میشود که برای باز کردن موقعیتهای معاملاتی جدید یا برای تحمل زیانهای احتمالی معاملات باز در دسترس ما است. به عبارت دیگر، مارژین آزاد تفاوت بین موجودی کل حساب معاملاتی و مارژین استفاده شده (Used Margin) خواهد بود. این مبلغ نشان میدهد که ما به عنوان معاملهگر تا چه اندازه برای انجام معاملات جدید یا تحمل نوسانات بازار انعطافپذیری داریم. مارژین آزاد یکی از مهمترین شاخصهای مدیریت ریسک در معاملات مالی است. هرچه مارژین آزاد بیشتر باشد ما از حاشیه امنیتی بیشتری برخوردار هستیم و احتمال مارژین کال شدن حساب معاملاتیمان کمتر میشود.

مارژین استفاده شده (Used Margin) چگونه محاسبه می شود؟
محاسبه مارژین مصرفی فرآیندی نسبتاً ساده است که به عوامل مختلفی از جمله اندازه پوزیشن معاملاتی، اهرم انتخابی و نرخ مارژین تعیین شده توسط بروکر بستگی دارد. به طور کلی، فرمول محاسبه مارژین مصرفی به صورت زیر است:
مارژین مصرفی = (حجم معامله * قیمت فعلی) / اهرم
در این فرمول:
- حجم معامله: مقدار دارایی مورد معامله ما (مثلاً تعداد لات در فارکس) را نشان میدهد.
- قیمت فعلی: قیمت لحظهای دارایی مورد معامله ما را مشخص میکند.
- اهرم: نسبت اهرمی است که ما به عنوان معاملهگر برای معامله خود انتخاب میکنیم.
به عنوان مثال، فرض کنید میخواهیم یک لات استاندارد (۱۰۰,۰۰۰ واحد) از جفت ارز EUR/USD را معامله کنیم و قیمت فعلی EUR/USD برابر با ۱.۱۰۰۰ است. اگر از اهرم ۱:۱۰۰ استفاده کنیم مارژین استفاده شده (Used Margin) به صورت زیر محاسبه میشود:
مارژین مصرفی = (۱۰۰,۰۰۰ * ۱.۱۰۰۰) / ۱۰۰ = ۱,۱۰۰ دلار
این بدان معنا است که ما باید ۱,۱۰۰ دلار از سرمایه خود را برای باز نگه داشتن این پوزیشن معاملاتی در حسابمان داشته باشیم. لازم به ذکر است که برخی از بروکرها ممکن است از روشهای دیگری برای محاسبه مارژین مصرفی استفاده کنند. به عنوان مثال، برخی از بروکرها ممکن است از یک نرخ مارژین به جای اهرم استفاده کنند. نرخ مارژین درصد سرمایهای است که ما باید برای باز کردن یک موقعیت معاملاتی در حساب خود داشته باشیم. در این صورت، فرمول محاسبه مارژین مصرفی به صورت زیر خواهد بود:
مارژین استفاده شده (Used Margin) = حجم معامله * قیمت فعلی * نرخ مارژین
به عنوان مثال، اگر نرخ مارژین برای جفت ارز EUR/USD برابر با ۱٪ باشد، مارژین مصرفی برای معامله یک لات استاندارد با قیمت ۱.۱۰۰۰ به صورت زیر محاسبه میشود:
مارژین مصرفی = ۱۰۰,۰۰۰ * ۱.۱۰۰۰ * ۰.۰۱ = ۱,۱۰۰ دلار
یک مثال عددی و ساده برای محاسبه مارژین استفاده شده (Used Margin)
برای درک بهتر مفهوم مارژین مصرفی یک مثال عددی ساده را در نظر میگیریم:
فرض کنید یک معاملهگر با سرمایه اولیه ۵,۰۰۰ دلار تصمیم میگیرد تا یک موقعیت معاملاتی را در بازار فارکس باز کند. او میخواهد جفت ارز GBP/USD را معامله کند و قیمت فعلی آن ۱.۳۰۰۰ است. معاملهگر تصمیم میگیرد تا از اهرم ۱:۵۰ استفاده کرده و ۰.۱ لات (۱۰,۰۰۰ واحد) از GBP/USD را خریداری کند. در این مثال حجم معامله برابر با ۱۰,۰۰۰ واحد، قیمت فعلی ۱.۳۰۰۰ و اهرم ۱:۵۰ است؛ بنابراین مارژین مصرفی به صورت زیر محاسبه میشود:
مارژین مصرفی = (۱۰,۰۰۰ * ۱.۳۰۰۰) / ۵۰ = ۲۶۰ دلار
این بدان معنا است که معاملهگر باید ۲۶۰ دلار از سرمایه خود را برای باز نگه داشتن این موقعیت معاملاتی در حساب خود داشته باشد. در این صورت مارژین آزاد معاملهگر به صورت زیر محاسبه میشود:
مارژین آزاد = موجودی حساب – مارژین مصرفی = ۵,۰۰۰ – ۲۶۰ = ۴,۷۴۰ دلار
این یعنی معاملهگر هنوز ۴,۷۴۰ دلار در حساب خود دارد که میتواند از آن برای باز کردن موقعیتهای معاملاتی جدید یا برای تحمل زیانهای احتمالی استفاده کند. حال فرض کنید که قیمت GBP/USD برخلاف میل معاملهگر حرکت کند و ۰.۰۱ (۱ پیپ) کاهش یابد (به قیمت ۱.۲۹۹۹ برسد). در این صورت زیان معامله به صورت زیر محاسبه میشود:
زیان = (قیمت خرید – قیمت فروش) * حجم معامله = (۱.۳۰۰۰ – ۱.۲۹۹۹) * ۱۰,۰۰۰ = ۱۰ دلار
این زیان مارژین آزاد معاملهگر را کاهش میدهد و مارژین آزاد جدید به صورت زیر محاسبه میشود:
مارژین آزاد جدید = مارژین آزاد قبلی – زیان = ۴,۷۴۰ – ۱۰ = ۴,۷۳۰ دلار
در صورتی که مارژین آزاد به زیر یک سطح مشخص برسد (سطح مارژین کال)، بروکر به معاملهگر هشدار میدهد که باید سرمایه بیشتری به حساب خود واریز کند یا موقعیتهای باز خود را ببندد. در غیر این صورت بروکر به طور خودکار موقعیتهای باز را میبندد تا از زیان بیشتر جلوگیری کند.

تفاوت مارژین مورد نیاز و مارژین استفاده شده (Used Margin)
مارژین مورد نیاز و مارژین مصرفی دو مفهوم مرتبط اما متفاوت در معاملات مالی هستند. درک تفاوت بین این دو مفهوم برای مدیریت ریسک مؤثر و جلوگیری از مارژین کال شدن حساب معاملاتی بسیار مهم است.
مارژین مورد نیاز (Required Margin)
مارژین مورد نیاز حداقل مبلغی از سرمایه است که باید در حساب معاملاتی خود داشته باشیم تا بتوانیم یک موقعیت معاملاتی خاص را باز کنیم. این مبلغ توسط بروکر تعیین میشود و به عوامل مختلفی از جمله اندازه موقعیت معاملاتی، اهرم انتخابی، نرخ مارژین و نوع دارایی مورد معامله بستگی دارد. به عبارت دیگر، مارژین مورد نیاز یک پیششرط برای ورود به معامله است. به عنوان مثال، اگر بروکر برای معامله یک لات استاندارد از جفت ارز EUR/USD با اهرم ۱:۱۰۰، مارژین مورد نیاز ۱,۰۰۰ دلار را تعیین کرده باشد، ما باید حداقل ۱,۰۰۰ دلار در حساب خود داشته باشیم تا بتوانیم این معامله را انجام دهیم.
مارژین استفاده شده (Used Margin)
مارژین مصرفی مبلغی از سرمایه در حساب معاملاتی است که برای باز نگه داشتن موقعیتهای معاملاتی فعلی استفاده میشود. این مبلغ بخشی از مارژین اولیه به شمار میرود که برای تضمین پوشش زیانهای احتمالی معاملات باز، توسط بروکر مسدود شده است. مارژین مصرفی به طور مداوم در حال تغییر است و به نوسانات قیمت داراییهای مورد معامله بستگی دارد. اگر قیمت به نفع ما حرکت کند، مارژین مصرفی کاهش مییابد و اگر قیمت برخلاف میلمان حرکت کند، مارژین مصرفی افزایش خواهد یافت.
به عنوان مثال، اگر یک لات استاندارد از جفت ارز EUR/USD را با مارژین مورد نیاز ۱,۰۰۰ دلار باز کنیم، مارژین مصرفی اولیه ما ۱,۰۰۰ دلار خواهد بود. اگر قیمت EUR/USD به نفع ما حرکت کند و سود افزایش یابد، مارژین مصرفیمان همچنان ۱,۰۰۰ دلار باقی میماند؛ اما موجودی حساب افزایش مییابد و مارژین آزاد بیشتر میشود. از سوی دیگر اگر قیمت EUR/USD برخلاف میل ما حرکت کند و زیان افزایش یابد، مارژین مصرفی همچنان ۱,۰۰۰ دلار باقی میماند؛ اما موجودی حسابمان کاهش مییابد و مارژین آزاد کمتر میشود. اگر زیان به حدی برسد که موجودی حسابمان به زیر یک سطح مشخص سقوط کند (سطح مارژین کال)، بروکر به ما هشدار میدهد که باید سرمایه بیشتری به حساب خود واریز کنیم یا موقعیتهای باز را ببندیم.

جمعبندی درس
مارژین استفاده شده (Used Margin) به مقدار پولی گفته میشود که کارگزار برای باز نگه داشتن معاملات اهرمی از حساب ما بلوکه میکند. به عبارت دیگر، این مبلغ وثیقهای است که برای تضمین تعهدات ما در معاملات اهرمی نزد کارگزار سپرده میشود. هر چه حجم معاملات بازمان بیشتر باشد، مارژین استفاده شده نیز افزایش خواهد یافت. توجه داشته باشیم که مارژین استفاده شده به معنای از دست رفتن پول نیست، بلکه صرفاً به صورت موقت بلوکه شده است تا زمانی که معامله بسته شود.
محاسبات مارجین یا مارژین (Margin) و مارکاپ (Markup) ، تا حدی پیچیده و دشوار است. برای تماس و دریافت مشاوره ، از متخصصان این آکادمی، می توان با تلفن 28427054 و یا با شماره 28427338 با در نظر گرفتن کد تهران (021) تماس حاصل نموده یا به ایمیل به info@eybpoosh.com ارسال درخواست کرده و یا با ثبت نام در آکادمی، از خدمات این آکادمی، بهره مند شویم.