اثر فارستر یا اثر شلاق چرمی (Bullwhip effect) در پخش چیست؟
اثر فارستر یا اثر شلاق چرمی (Bullwhip effect) ، یکی از نوسانات در زنجیره تأمین است که عامل اصلی به وجود آورنده آن تغییرات در میزان تقاضا است. با حرکت از سطح مشتری جزء به سطوح بالاتر در زنجیره تأمین، تغییرات کوچک در سطوح پایین باعث تغییرات بزرگ در سطوح بالایی می‌شود. این تغییرات موجب نوسانات بزرگی در مجموعه زنجیره تأمین می شود.
تاریخچه کشف اثر شلاق چرمی جیست؟
این پدیده برای اولین بار توسط جی فارستر بررسی و مطرح شد و به عنوان اثر فارستر نیز شناخته می‌شود. منابع تغییر در زنجیره تأمین از گستردگی زیادی برخوردار است. چنان‌چه این تغییرات با تأخیر زمانی به رده‌های بالاتر زنجیره تأمین انتقال یابند باعث تأخیر در تولید و حمل کالاها به رده‌های پایین می‌شود و اثر شلاق چرمی را به وجود می‌آورند.
اثر فارستر چه تاثیری در زنجیره تامین دارد؟
زنجیره تأمين مدیریت نشده مطلقاً پایدار نیست. شکلی که به طور متعدد در زنجیره تأمين مدیریت نشده دیده می‌شود اثر شلاق چرمی است. این اثر، نوسانی در زنجیره تأمين ایجاد مي‌كند که عامل اصلی آن تغییرات در میزان تقاضا است. وقتی از سطح مشتری جزء به سطح بالاتری در این زنجیره حرکت مي‌كنيم، دیده می‌شود که تغییرات کوچک در سطح پایین، تغییرات عمدهای را در سطح بالاتر زنجیره به وجود مي‌آيد. در نهایت، شبکه مي‌تواند نوسان بزرگی داشته باشد. هر سازمانی در زنجیره تأمين سعی مي‌كند تا مسئله را از دیدگاه خود حل کند. این پدیده به عنوان اثر شلاق چرمی‌شناخته می‌شود.
اثر شلاق چرمی در تمامی صنایع وجود دارد و در صورت عدم توجه خسارات جبران ناپذیری ایجاد مي‌كند. معمولاً این اثر، خود را به شکل افزایش هزینه و ضعف در خدمات نشان مي‌دهد.
علل وقوع اثر شلاق چرمی چیست؟
اما پس از شناخت این اثر باید دقت کرد که چه عواملی موجب ایجاد این اثر در سازمان‌ها می‌شود. عوامل زیادی ممکن است این اثر را درسازمان ایجاد كند، اما به‌طور عام عوامل زير موجب ایجاد این پدیده می شوند.
- نوسانات قیمت.
- سیاست‌های اشتباه در سفارش دهی دوره‌ای.
- بازی کمبود ـ سهمیه بندی: به علت اینکه تولید کنندگان در زمانی که کمبود عرضه وجود دارد، اقدام به سهمیه بندی می‌کنند. مشتریان در هنگام سفارش دهی بیش از نیاز واقعی سفارش می‌دهند.
- تولید برمبنای پیش بینی تقاضای عمده فروشان به جای پیش بینی تقاضای مشتری.
- نوسان تقاضا، مشکلات کیفی، اعتصابات، آتش سوزی کارخانه و سایر اتفاقات.
- افزایش زمان تحویل.
چه اقداماتی برای مقابله با شلاق چرمی می توان انجام داد؟
به هر حال، برای جلوگیری از هرپدیدهای اقداماتی بايد انجام داد که یا به عدم ایجاد اتفاق منجر شود یا اثر آن را تا حد ممکن کاهش دهد.
- اقدامات متقابل دسته بندی سفارشات.
- اقدام متقابل به بازی کمبود.
- اقدام متقابل در قيمت‌های نوسانی.
- اقدام متقابل عدم دقت در پیش بینی تقاضا.
- سیاست‌های مستقل بازگشتی.
- کاهش عدم قطعیت.
- متمرکز کردن اطلاعات تقاضا.
- کاهش نوسان تقاضا.
- قيمت‌های پایین روزانه.
- کاهش زمآنهای تحویل سفارش و زمان تحویل اطلاعات.
- آسان سازی دسترسی وتقسیم اطلاعات.
- تغییر و تقسیم نقش ها.
