مارژین لازم (Required Margin) که در بازار معاملات به «بودجه احتیاطی» نیز شناخته شده، یکی از مفاهیم مهم و کاربردی در بازار معاملات خصوصاً بازارهای ترید است. ما در درس مارژین یا مارجین (Margin) چیست؟ به بررسی مفهوم آن به عنوان «حاشیه سود» (Profit Margin) در کسب و کار و حسابداری مالی پرداختیم. همچنین به مفهوم مارژین در معاملات اهرمی نیز اشاره‌ای داشتیم. مارژین لازم (Required Margin) یکی از اصطلاحات رایج در این نوع معاملات است که در این درس به بررسی آن می‌پردازیم. برای این منظور لازم است که ابتدا با معاملات مارژین و اصطلاحات دیگر مرتبط با آن آشنا شویم.
معاملات مارژین یا مارژین تریدینگ (Margin trading) چیست؟
معاملات مارژین یا مارژین تریدینگ (Margin Trading) روشی است که در آن سرمایه‌گذاران با استفاده از سرمایه قرض‌گرفته شده از بروکر (Broker) یا صرافی، به معامله دارایی‌های مالی مانند سهام، ارزهای دیجیتال یا جفت‌ارزها می‌پردازند.
بروکر یک شرکت یا نهاد مالی واسطه است که دسترسی معامله‌گران (تریدرها) به بازارهای مالی مانند فارکس، سهام، ارزهای دیجیتال یا کالاها را فراهم می‌کند.
بروکرها با ارائه پلتفرمهای معاملاتی، اجرای دستورات خرید و فروش و تأمین نقدینگی، نقش حیاتی در انجام معاملات ایفا می‌کنند.
در مارژین تریدینگ، معامله‌گران تنها بخشی از ارزش کل معامله (مارژین اولیه) را پرداخت می‌کنند و مابقی را با اهرم (Leverage) از بروکر دریافت می‌کنند.
این امکان، قدرت خرید یا فروش را افزایش می‌دهد و به معامله‌گران اجازه می‌دهد با سرمایه کمتر، سود بیشتری کسب کنند. با این حال، از آنجا که سود و زیان بر اساس ارزش کل معامله محاسبه می‌شود، ریسک معاملات نیز به همان نسبت افزایش می‌یابد.
مزایای معاملات مارژین
مارژین تریدینگ (Margin Trading) یا معاملات با اعتبار قرضی، مزایای خاصی دارد که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران و تاجرها جذاب باشد. این مزایا شامل موارد زیر است:
امکان انجام معاملات بزرگ‌تر با سرمایه کمتر
با استفاده از مارژین، ما می‌توانیم حجم معاملاتی بیشتری را نسبت به موجودی واقعی خود انجام دهیم. برای مثال، اگر از اهرم ۱:۵۰ استفاده کنیم، به این معنی است که با هر دلار موجودی خود می‌توانیم ۵۰ دلار در بازار معامله کنیم. این روش به ما امکان می‌دهد که حتی با سرمایه کم بتوانیم در بازارهای بزرگ‌تر و پویاتر شرکت کنیم و از نوسانات قیمتی کوچک بهره‌برداری نماییم.
پتانسیل افزایش سود
یکی از اصلی‌ترین مزایای مارژین تریدینگ، افزایش پتانسیل سود است. چون در این روش، ما قادر به انجام معاملات بزرگ‌تر با استفاده از اعتبار قرضی هستیم، حتی تغییرات کوچک در قیمت‌ها می‌تواند سود قابل توجهی برایمان به همراه داشته باشد. در صورتی که بازار به نفع ما حرکت کند، می‌توانیم سود بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری با استفاده از سرمایه شخصی خود بدست آوریم.
تنوع در استراتژی‌های معاملاتی
مارژین تریدینگ به ما این امکان را می‌دهد که با انعطاف‌پذیری بیشتری در بازار عمل کنیم. ما می‌توانیم از استراتژی‌های مختلفی برای محافظت از پوزیشن‌های خود، یا استفاده از اهرم برای ایجاد موقعیت‌های بزرگ‌تر بهره ببریم. این توانایی به سرمایه‌گذاران فرصت می‌دهد که با استفاده از ابزارهای متنوع، ریسک را مدیریت کرده و در موقعیت‌های مختلف بازار سود ببرند.
امکان معاملات کوتاه‌مدت (Short Selling)
در مارژین تریدینگ، امکان فروش کوتاه‌مدت (short selling) فراهم است، که به ما اجازه می‌دهد از کاهش قیمت‌ها سود ببریم. این ابزار به ما امکان می‌دهد که در زمانی که پیش‌بینی می‌کنیم قیمت یک دارایی کاهش می‌یابد، آن را به فروش برسانیم و در آینده آن با قیمت پایین‌تری خریداری نماییم.
استفاده از فرصت‌های بازار در زمان‌های مختلف
به دلیل اینکه ما قادر به استفاده از اعتبار قرضی هستیم، حتی در شرایطی که نقدینگی کمی داریم، می‌توانیم فرصت‌های مختلف بازار را شناسایی کرده و از آن‌ها بهره‌برداری نماییم. این امر به‌ویژه در بازارهای نوسانی که فرصت‌های معاملاتی سریع و کوتاه‌مدت وجود دارد، می‌تواند بسیار مفید باشد.
اگرچه مارژین تریدینگ مزایای زیادی دارد، اما باید توجه داشت که خطرات زیادی نیز به همراه دارد. استفاده از اهرم می‌تواند منجر به زیان‌های بزرگ‌تر از سرمایه اولیه شود، بنابراین مدیریت ریسک و آگاهی از شرایط بازار بسیار اهمیت دارد.
مارژین لازم (Required Margin) چیست؟
مارژین لازم (Required Margin) در بازارهای ترید به حداقل میزان سرمایه‌ای گفته می شود که تریدر باید در حساب معاملاتی خود داشته باشد تا بتواند یک پوزیشن اهرمی باز کند و آن را نگه دارد. به بیان دیگر این مقدار به عنوان سپرده تضمینی عمل می‌کند و تضمین می‌کند که تریدر توانایی پوشش ضررهای احتمالی را دارد.
بروکرها این میزان را بر اساس عوامل مختلفی مانند نوع دارایی، نوسانات بازار و میزان اهرم تعیین می‌کنند. هرچه اهرم بالاتر باشد، مارژین لازم کمتر می‌شود اما ریسک معامله نیز افزایش می‌یابد.
مارژین لازم به تریدرها این امکان را می‌دهد که با سرمایه‌ای کمتر از ارزش واقعی معامله، در بازارهای مالی فعالیت کنند. با این حال، اگر میزان ضرر معامله از حد مشخصی فراتر رود، بروکر ممکن است درخواست واریز وجه اضافی (Margin Call) کند یا پوزیشن‌ها را به طور خودکار ببندد.
این مکانیزم به منظور مدیریت ریسک و جلوگیری از ضررهای سنگین طراحی شده است. بنابراین، درک مفهوم مارژین لازم و مدیریت صحیح آن برای موفقیت در معاملات اهرمی حیاتی است.
مارژین کال (Margin Call) چیست؟
مارژین کال (Margin Call) هشداری است که بروکر زمانی برای معامله‌گر ارسال می‌کند که موجودی حساب او به دلیل ضررهای معاملاتی از سطح مارژین لازم (Required Margin) کمتر شده باشد.
این هشدار به معنای آن است که معامله‌گر باید سریعاً حساب خود را شارژ کند یا بخشی از پوزیشن‌های باز را ببندد تا موجودی را به سطح مورد نیاز بازگرداند.
در صورت عدم اقدام، بروکر ممکن است به طور خودکار برخی پوزیشن‌ها را ببندد (لیکوئید شدن) تا از منفی شدن موجودی حساب جلوگیری نماید. مارژین کال مکانیزمی حیاتی برای مدیریت ریسک در معاملات اهرمی محسوب می‌شود.
الزام مارژین (Margin Requirement) و رابطه آن با مارژین لازم
الزام مارژین (Margin Requirement) به حداقل مقدار پولی اطلاق می‌شود که باید در حساب کاربری یک تاجر یا سرمایه‌گذار قرار گیرد تا بتواند یک موقعیت در بازارهای مالی باز کند.
این مقدار معمولاً به صورت درصدی از ارزش کلی معامله محاسبه می‌شود و می‌تواند بسته به نوع دارایی، سطح ریسک و سیاست‌های کارگزاری یا نهاد مالی متفاوت باشد.
الزام مارژین یک نوع محدودیت است که کارگزاران و بورس‌ها برای کاهش ریسک‌های مربوط به اعتبار قرضی (لِوِرِج) و حفظ ایمنی بازارها تعیین می‌کنند.
به عبارت دیگر، الزام مارژین به کارگزار این امکان را می‌دهد تا مطمئن شود که تاجر توانایی پرداخت خسارت‌های احتمالی ناشی از حرکت‌های نامطلوب بازار را دارد.
مارژین لازم (Required Margin) همان الزام مارژین است که به‌طور ویژه برای یک موقعیت خاص در نظر گرفته می‌شود و مقدار پولی است که باید به‌عنوان وثیقه در حساب تاجر قرار گیرد، در واقع همان مبلغی است که به‌منظور باز کردن یک پوزیشن باید در حساب موجود باشد.
بنابراین، الزام مارژین و مارژین لازم رابطه‌ای مستقیم با هم دارند، چرا که مارژین لازم همان مقدار الزام مارژین است که برای هر معامله خاص باید تأمین شود.
در حقیقت، این دو عبارت معانی مشابه دارند، اما الزام مارژین به‌طور کلی به سیاست‌ها و استانداردهای عمومی کارگزاران و بازار اشاره دارد، در حالی که مارژین لازم بیشتر به موقعیت‌های خاص و محاسبه‌شده در یک معامله مربوط می‌شود.
فرمول و روش محاسبه مارژین لازم
مارژین لازم (Required Margin) به‌طور معمول به‌صورت درصدی از ارزش کل معامله محاسبه می‌شود. برای محاسبه این مقدار، باید از فرمول زیر استفاده کنید:
درصد الزام مارژین × (اهرم / اندازه معامله) = مارژین لازم (Required Margin)
گام‌های محاسبه مارژین لازم:
- اندازه معامله: مقدار کل دارایی که قصد خرید یا فروش آن را داریم. برای مثال، اگر بخواهیم ۱۰,۰۰۰ دلار از یک دارایی خریداری کنیم، اندازه معامله ۱۰,۰۰۰ دلار است.
- اهرم (Leverage): نسبت اعتبار قرضی که به ما اجازه می‌دهد با سرمایه کمتری معامله کنیم. به‌عنوان مثال، اگر از اهرم ۱:۱۰ استفاده کنیم، یعنی با هر دلار موجودی خود می‌توانیم ۱۰ دلار معامله نماییم.
- درصد الزام مارژین: درصدی که کارگزار برای ایجاد یک پوزیشن در نظر می‌گیرد. این مقدار ممکن است بسته به بازار و سیاست‌های کارگزار متفاوت باشد، ولی به‌طور معمول در بازارهای فارکس بین ۱٪ تا ۵٪ است.
مثال نحوه محاسبه مارژین لازم
فرض کنید شما می‌خواهید یک پوزیشن در بازار فارکس باز کنید و قصد دارید ۱۰۰,۰۰۰ دلار از یک ارز خارجی خریداری نمایید.
در اینجا موارد مورد نیاز را مشخص می‌کنیم:
اندازه معامله: ۱۰۰,۰۰۰ دلار
اهرم: ۱:۵۰
درصد الزام مارژین: ۲٪
برای محاسبه مارژین لازم، ابتدا باید ارزش کل معامله را با اهرم تقسیم کنید و سپس درصد الزام مارژین را اعمال نمایید:
2000 = 0.02 × (50 / ۱۰۰,۰۰۰) = مارژین لازم (Required Margin)
عدد به دست آمده از محاسبه به این معنی است که برای باز کردن این پوزیشن ۱۰۰,۰۰۰ دلاری با اهرم ۱:۵۰، ما باید ۲,۰۰۰ دلار به‌عنوان مارژین لازم در حساب خود قرار دهیم.
این مبلغ به‌عنوان وثیقه برای پوزیشن ما در نظر گرفته می‌شود و اگر قیمت بازار به نفع ما حرکت کند، می‌توانیم از اعتبار قرضی خود بهره‌مند شویم.
اگر قیمت به ضرر ما حرکت کند و ضررمان از ۲,۰۰۰ دلار بیشتر شود، ممکن است نیاز به تأمین مارژین اضافی یا بسته شدن پوزیشن به‌طور خودکار باشد.
جمع‌بندی درس
مارژین لازم (Required Margin) در معاملات اهرمی به مبلغی اطلاق می‌شود که یک تاجر باید به‌عنوان وثیقه در حساب خود قرار دهد تا بتواند یک پوزیشن در بازار باز کند.
این مبلغ به‌طور معمول به‌صورت درصدی از اندازه کل معامله محاسبه می‌شود و بسته به اهرم (لِوِرِج) استفاده‌شده، می‌تواند متفاوت باشد.
در واقع، مارژین لازم نشان‌دهنده حداقل سرمایه‌ای است که باید در حساب ما موجود باشد تا بتوانیم با اعتبار قرضی (اهرم) برای انجام معاملات بزرگ‌تر از موجودی واقعی خود اقدام نماییم.
این مقدار به‌عنوان ضمانت برای پوشش ریسک‌های احتمالی بازار استفاده می‌شود و در صورت کاهش ارزش دارایی، ممکن است نیاز به تأمین مارژین اضافی یا بسته شدن پوزیشن وجود داشته باشد.
