چای ماچا | جادوی بازاریابی به سبک ترند مارکتینگ

چای ماچا ، پودر سبز رنگ چای سبز ژاپنی، در سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در ایران تبدیل شده است. این محصول که ریشه در مراسم سنتی ژاپن دارد، نه تنها به عنوان یک نوشیدنی سالم تبلیغ می‌شود، بلکه نمادی از سبک زندگی مدرن، سلامتی و پرستیژ اجتماعی است.

تا چند سال پیش، بسیاری از ایرانی‌ها حتی نام « چای ماچا » را نشنیده بودند. اما حالا در کافه‌ها، اینستاگرام و حتی برنامه‌های تلویزیونی، بحث درباره آن داغ داغ است. این درس، به بررسی نقش بازاریابی دهان به دهان (Word-of-Mouth Marketing یا WOM) و بازاریابی روندی (Trend Marketing) در ترند شدن چای ماچا در ایران می‌پردازد.

ما این موضوع را بررسی خواهیم کرد، که چگونه محصولی ناشناخته و خارجی ، از طریق توصیه‌های شخصی، شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات هوشمند، به بخشی از فرهنگ مصرفی ایرانی‌ها تبدیل شد؟!. باهم همراه باشیم…

تاریخچه چای ماچا و ورود آن به ایران

چای ماچا بیش از هزار سال قدمت دارد و از برگ‌های چای سبز (Camellia sinensis) آسیاب‌شده تهیه می‌شود. این چای در قرن دوازدهم از چین به ژاپن وارد شد و به بخشی از مراسم چای سنتی تبدیل گردید. خواص آن شامل آنتی‌اکسیدان‌های بالا مانند کاتچین‌ها و EGCG است که به کاهش وزن، افزایش انرژی پایدار و سلامت دهان کمک می‌کند.

در ایران، چای سیاه سنتی همیشه حاکم بوده و مصرف روزانه آن به حدود ۱۵۰ میلیون فنجان می‌رسد. ورود جدی ماچا به بازار ایران از اوایل دهه ۲۰۲۰ آغاز شد، به ویژه پس از همه‌گیری کرونا که آگاهی از سبک زندگی سالم افزایش یافت. برندهایی مانند پپتینا، ماچانو و رویین واردات آن را آغاز کردند و قیمت‌ها از ۲۰۰ هزار تومان برای ۵۰ گرم تا بیش از یک میلیون تومان برای کیفیت‌های برتر رسید. اما واردات تنها عامل نبود؛ بازاریابی هوشمند نقشی کلیدی داشت.

چرا چای ماچا ناشناخته بود؟

پیش از ترند شدن، چای ماچا در ایران عملاً ناشناخته بود. ذائقه ایرانی‌ها به چای سیاه شیرین عادت دارد و طعم تلخ و گیاهی ماچا جذاب نبود. دسترسی محدود بود و تنها در فروشگاه‌های خاص یا واردات شخصی یافت می‌شد.

حتی کارشناسان تغذیه مانند برخی پزشکان، آن را بیش از حد تبلیغ‌شده می‌دانستند و می‌گفتند: “با جایگزینی ماچا به جای چای معمولی، ۹۵ درصد لذت نوشیدن چای را از دست می‌دهید.” در سال ۲۰۲۱، ماچا هنوز به عنوان چیزی “خارجی” و “بد مزه” دیده می‌شد. اما با ورود شبکه‌های اجتماعی، همه چیز تغییر کرد.

عوامل ترند شدن چای ماچا و نقش بازاریابی روندی

بازاریابی روندی بر پایه ایجاد موج‌های فرهنگی و اجتماعی استوار است و ماچا را از یک محصول niche به ترند تبدیل کرد. از سال ۲۰۲۲، پست‌های اینستاگرامی و تیک‌تاکی درباره ماچا افزایش یافت. اینفلوئنسرها آن را به عنوان “معجزه انرژی و تمرکز” تبلیغ کردند و ویدیوهای تهیه لاته ماچا با رنگ سبز درخشان، میلیون‌ها بازدید گرفت. برای مثال، در شبکه‌های اجتماعی، پست‌هایی مانند “ماچا بخوریم یا قهوه؟ تاثیر رسانه در ترند شدن ماچا” بحث‌های داغی ایجاد کردند.

تقاضا چنان افزایش یافت که ذخایر جهانی ماچا در خطر کمبود قرار گرفت و در ایران، کافه‌ها منوهای خود را با ترکیباتی مانند “ماچا انبه” یا حتی “ماچا قرمه سبزی” پر کردند – هرچند برخی تقلبی و از مواد جایگزین استفاده می‌کنند. این ترند نه تنها تجاری، بلکه فرهنگی شد و ماچا را به نمادی از پرستیژ تبدیل کرد.

بازاریابی دهان به دهان موتور اصلی جا افتادن چای ماچا

بازاریابی دهان به دهان (WOM) زمانی رخ می‌دهد که مصرف‌کنندگان تجربیات خود را با دوستان، خانواده یا در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند. این روش معتبرتر از تبلیغات مستقیم است و جالب اینجاست که معمولاً ۹۲ درصد مصرف‌کنندگان به توصیه‌های افراد مورد اعتمادشان،  اعتماد دارند.

در مورد چای ماچا، بازاریابی دهان به دهان (WOM) نقشی کلیدی داشت. کاربران در پلتفرم‌هایی مانند X (توییتر سابق) تجربیات خود را به اشتراک می‌گذاشتند، مانند پستی که می‌گوید: “چای ماچا اصل خوردید تا حالا؟  چای  ماچا  ایران  ترند”. این توصیه‌ها زنجیره‌ای ایجاد کرد و افراد بدون دانستن دقیق خواص، برای حس “کلاس” آن را امتحان کردند.

نقش اینفلوئنسرها و کاربران عادی

اینفلوئنسرهای سلامتی ویدیوهایی از تهیه ماچا منتشر کردند و کاربران معمولی با پست‌هایی مانند “ماچا رو امتحان کردین؟ از نظر شما طعمش چطوره؟” بحث را ادامه دادند.

مبحث فرهنگی و اجتماعی

یکی از موتورهای راه انداز ترندها، ضدیت با برند است. اگر بتوانیم کاری کنیم که فردی بیاید و درباره موضوعی که افراد زیادی به آن علاقه دارد بد بگوید، به شدت به ترند شدن و محبوبیت برند ما کمک خواهد مود.

در خصوص چای ماچا نیز این اتفاق روی داد. در یکی از برنامه های تلویزیونی، یکی از کارشناسان با مجری بر سر نام بردن از «ماچا» بحث کرد و آن را «ترویج فرهنگی خارجی» دانست. جالب اینجاست او به این نکته واقف نبود که اصلاً ماچا چیست!. همین موضوع موجب راه افتادن موجی از اعتراضات در شبکه های اجتماعی شد. این بحث در شبکه توییتر به شدت وایرال شد و تعاملات زیادی گرفت.

تکنیک‌های موفق بازاریابی دهان به دهان

برندهایی مانند ماچانو با واردات مستقیم و تشویق مشتریان به اشتراک‌گذاری تجربیات، بازاریابی دهان به دهان (WOM) را تقویت کردند. نتیجه؟ افزایش فروش و محبوبیت، حتی در میان کسانی که برای عکس اینستاگرامی آن را می‌خرند.

باکلاس بودن ! | عقده دائمی کاربران

کاربران کشورهای در حال توسعه، بسیار بیشتر از کاربران کشوران توسعه یافته، درگیر تصمیمات لیمبیک هستند. این موضوع کاملا در تحقیقات اثبات شده است. افرادی که برای مسائل روزمره خود درگیر هستند، دیگر فرصت یادگیری موضوعات جدید و یا مهارتهایی که بتوانند با آنها توجه جامعه را جلب کنند، ندارند. آنها تنها می توانند با چیزهایی که ترند است، «پُز» بدهند!.

هر چیزی که شبکه های اجتماعی آنها را بولد کنند، کاربران را به سمتی خواهد برد که با استفاده از این ترندها، جایی برای عرضه خود پیدا کنند. آنه باید احساس کنند چیزی برای عرضه به دیگران دارند. شبکه های اجتماعی از این موضوع کاملاً بهره برداری می کنند.

چالش‌ها و انتقادها به ترند شدن چای ماچا

با وجود محبوبیت، چالش‌هایی وجود دارد. برخی ماچا را “مد جدید کافه‌ها” می‌دانند و از قیمت بالا انتقاد می‌کنند. در پست‌های X، کاربرانی مانند یکی که نوشت: “خدا رو شکر علت مشکلات کشور حل شد چای ماچا اصلا چی هست…”، به جنبه‌های پرستیژ و فرهنگی آن طعنه می‌زنند. همچنین، نگرانی‌هایی درباره تقلبی بودن محصولات وجود دارد، جایی که برخی از برگ‌های جایگزین استفاده می‌کنند. با این حال، این انتقادها خود به WOM کمک کرده و بحث را زنده نگه داشته‌اند.

آمار و ارقام ترند شدن چای ماچا در ایران

آمارهایی که تحقیقات سازمان WTO انجام داد نشان داد تقاضای جهانی ماچا پس از سال 2020 چنان افزایش یافت که عرضه آن با مشکل مواجه شده بود. پیرو این ترند جهانی، در ایران نیز برندهایی مانند پپتینا و ماچانو توانستند فروش خوبی را تجربه کنند. همچنین جستجوهای گوگل برای “چای ماچا در ایران” از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ بیش از ۵۰۰ درصد رشد کرده است.

در شبکه توییتر یا X، بیش از هزاران پست فارسی درباره ماچا در سال ۲۰۲۵ منتشر شده است. این نوشته ها بیشتر برروی ترند و بحث‌های فرهنگی متمرکز بودند.

جمع بندی درس

چای ماچا از یک محصول ناشناخته به ترندی پرستیژ در ایران تبدیل شد، عمدتاً به لطف بازاریابی دهان به دهان و روندی. WOM با توصیه‌های شخصی و پست‌های شبکه‌های اجتماعی، اعتماد ایجاد کرد و بازاریابی روندی آن را به نمادی از سبک زندگی مدرن تبدیل نمود.

با وجود چالش‌هایی مانند قیمت بالا و انتقادهای فرهنگی، محبوبیت ماچا ادامه دارد و نشان می‌دهد چگونه یک محصول خارجی می‌تواند از طریق شبکه‌های اجتماعی و توصیه‌ها، در بازار ایران جا بیفتد. در نهایت، موفقیت ماچا درس مهمی برای برندها است: تمرکز بر تجربیات واقعی مصرف‌کنندگان، بیش از تبلیغات مستقیم، کلید ترند شدن است.

استراتژی بازاریابی و جایگاه‌یابی یک برند، عامل کلیدی موفقیت برند در جامعه است. وارد کنندگان هوشمند این چای به ایران، افرادی هستند که به نیازهای بازار و دانش بازاریابی تسلط دارند. امروزه بدون مشاوره بازاریابی نمی توان برندهای ترند ساخت. رهبران فکری جوامع، افرادی هستند که با تکیه بردانش و نیاز مخاطب، کارهای خود را پیش می برند.

بسیاری از مواقع ما تصور میکنیم که خودمان در حال انتخاب سبک زندگی هستیم. در حالی که با ترندها و موضوعات اجتماعی، در حقیقت محیط برای ما تصمیم می گیرد.

انجام این کار برای هر کسب و کار یا برندی امکانپذیر است. کافیست از مشاورین درست و باتجربه استفاده کنیم تا بتوانیم ما نیز مانند چای ماچا برند یا کسب و کارمان را ترند کنیم. مشاوران آکادمی عیب پوش ، سالهاست در حوزه بازاریابی و فروش و برندسازی فعالیت داشته و در کنار بیش از 2000 کسب و کار بوده اند.

برای تماس و دریافت مشاوره ، با تلفن 02128427054 و یا با شماره 02128427338 تماس حاصل نمایید. یا درخواست خود را به ایمیل info@eybpoosh.com ارسال کنید. با ثبت نام در آکادمی، از خدمات این آکادمی، بهره مند شویم.