بارها دیده ایم که یک شخصیت ناشناخته و بدون نام و نشان، در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام، توییتر یا سایر فضاها، اقدام به سخنی نفرت انگیز انجام می دهد. در ادامه این رفتار وی منجر به سیل اعتراضات و واکنشهای مختلف می شود! اما موضوع چیست؟ چگونه برخی از انسانها از این روش برای ارتباط، اشتراک گذاری و حتی کسب درآمد استفاده کرده اند؟ در این درس قصد داریم پدیده ای به نام ترولینگ (trolling) یا رفتار تحریک آمیز را مورد بررسی قرار دهیم.
چرا برخی انسانها از ترولینگ استفاده می کنند؟
برخلاف تصور عموم، این انسانها معمولا بی خبر یا نادان نیستد. بلکه قصد دارند خودشان را در جایی که نقابی پیش رویشان نیست، نمایش دهند. آنها مانند فنری که ناگهان باز شده باشد، بدون اینکه مسئولیتی بپذیرند، می توانند هر اقدامی انجام دهند.
اما چرا کسی چنین کاری می کند؟ آیا این رفتار ریشه در مشکلات روانی دارد یا عوامل اجتماعی و محیطی نقش اصلی را ایفا می کنند؟
ترولینگ اغلب ترکیبی از عوامل شخصی مانند ناامنی های درونی، جستجوی توجه و ویژگی های شخصیتی تاریک است. ما از منابع معتبر مانند مقالات علمی و تحقیقات روانشناسی برای پشتیبانی از ادعاها استفاده می کنیم تا درک جامعی ارائه دهیم. اگر قصد داریم درک درستی از روانشناسی پدیده ترولینگ در شبکه های اجتماعی هستیم، در ادامه همراه این درس باشیم.
ترولینگ آنلاین چیست؟ | استفاده از سپر ناشناسی
یکی از اصلی ترین دلایل ترولینگ، ناشناس بودن (anonymity) در فضای آنلاین است. در دنیای واقعی، انسانها معمولاً به دلیل ترس از عواقب اجتماعی یا قانونی، رفتارهای توهین آمیز را کنترل می کنند. اما در شبکه های اجتماعی، کاربران می توانند پشت پروفایل های جعلی پنهان شوند و بدون نگرانی از شناسایی، نفرت پراکنی کنند.
ترول اینترنتی کیست؟
در زبان عامیانه اینترنتی، ترول شخصی است که عمداً محتوای تحریک آمیز، توهین آمیز یا مخرب را به صورت آنلاین منتشر می کند تا یک واکنش عاطفی منفی را برانگیزد. ترول به بحث های موجود دامن میزند یا جنجال ایجاد می کند. بسیاری اوقات این کار به علت رفتارهای ساکوپاتیک است، اما در برخی اوقات کاملاً هدفمند برای دسترسی به لایک، بازدید، کامنت یا شیر انجام می شود.
ترول اینترنی کردن با ایجاد عمدی مشکل و ناراحت کردن سایر کاربران در فضای آنلاین مانند رسانه های اجتماعی، انجمن ها و اتاق های گفتگو اثدام به دریافت توجه می کند.
خوراک ترول ها «توجه» است و درمان آنها «نادیده گرفتن» آنهاست.
شعار و توصیه رایج درباره مقابله با ترول ها می شود به ترول ها غذا ندهید
ویژگی های ترول های آنلاین چیست؟
موج سواری
ترول ها موج سواران خوبی هستند. هر موضوعی داغ باشد، آنها از آن موضوعی نفرت برانگیز درخواهند آورد. باید صرفا آنها را نبینیم.
تحریک احساسی
ترول ها قصد دارند دیگران را طعمه کنند یا به بحث های داغ یا پاسخ های احساسی تحریک کنند.
عمدی بودن رقتارها
اقدامات آنها عمدی است و با هدف ایجاد اختلال یا پریشانی انجام می شود.
اختلال در موضوع اصلی
ترول ها اغلب نظرات نامربوط یا خارج از موضوع می دهند که بحث های مدنی و جوامع آنلاین را مختل می کند.
ناشناس بودن
آنها برای محافظت از خود در برابر عواقب، همواره به صورت ناشناس عمل کنند.
اثر بازداری زدایی آنلاین در ترولینگ
ناشناسی سبب می شود انسانها احساس آزادی بیشتری کنند و رفتارهایی نشان دهند که در زندگی واقعی از آن اجتناب می کنند. این پدیده به اثر بازداری زدایی آنلاین (Online Disinhibition Effect) شناخته می شود. معمولا این اثر به رفتارهای ما در زمانیکه نشانه های فیزیکی مانند تماس چشمی یا زبان بدن، وجود ندارد، انسانها بیشتر تمایل به بروز رفتارهای خشن دارند.
دیس اینیبیشن افکت، پس از توسعه اینترنت مورد توجه قرار گرفت. تحقیقات و داده های اینترنت، واقعیتی عجیب را نشان داد. افراد آنلاین نسبت به فضای فیزیکی محدودیت های کمتری در رفتارهایشان نسبت به دنیای واقعی نشان می دادند.
در مطالعات بررسی رفتار کاربران در فروم های آنلاین، مشخص شد ترول ها اغلب از حساب های ناشناس برای تحریک دیگران استفاده می کنند، زیرا این کار حس قدرت و کنترل به آن ها می دهد بدون اینکه مسئولیتی را بپذیرند.
این عامل توضیح می دهد چرا ترولینگ در پلتفرم هایی مانند ردیت یا X بسیار شایع تر است. چونکه کاربران می توانند بدون احراز هویت پست بگذارند.
رابطه مثلث تاریک و ترولینگ
مثلت تاریک، یکی از اصطلاحات بسیار مهم در روانشناسی است. این مثلث از سه ضلع یا ویژگی شخصیتی خودشیفتگی، ماکیاولیسم و سایکوپاتی تشکیل شده است. استفاده از واژه «تاریکی» نشان می دهد که انسانهایی که دارای این صفات هستند، بسیار بیشتر از ویژگی های بدخواهانه برخوردار می شوند.
تحقیقات روانشناسی نشان می دهد که بسیاری از ترول ها ویژگی های شخصیتی خاصی دارند که به “Dark Tetrad” (تتراک تاریک) معروف است. مثثلث تاریک ، از سه ضلع ماکیاولیسم (Machiavellianism)، نارسیسیسم (Narcissism) و سادیسم (psychopathy) تشکیل شده است.
انسانها با استفاده از این ویژگی ها ، از آسیب زدن به دیگران لذت می برند و ترولینگ را راهی برای ارضای نیازهای خود تلقی می کنند.
سادیسم و لذت از آسیب
مطالعات نشان می دهد که ترول ها با سطوح بالای سادیسم، از ایجاد درد روانی در دیگران احساس رضایت می کنند. برای مثال، پژوهشی با بیش از ۱۲۰۰ شرکت کننده نشان داد که کسانی که ترولینگ را فعالیت مورد علاقه خود می دانند، امتیاز بالایی در Dark Tetrad دارند.
روان پریشی و عدم همدلی
ترول ها اغلب فاقد همدلی هستند و مسئولیت اقدامات خود را نمی پذیرند. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ تأکید کرد که ترول ها می دانند اقداماتشان آسیب رسان است، اما اهمیتی نمی دهند.
نارسیسیسم و خود برتربینی
برخی ترول ها با اعتماد به نفس بالا، خود را برتر می دانند و از تحقیر دیگران برای تقویت ego خود استفاده می کنند. تحقیقاتی در سال ۲۰۲۰ نشان داد که ترکیب سادیسم و اعتماد به نفس بالا، احتمال ترولینگ را دو برابر می کند.
آکادمی عیب پوش ویژگیهای شخصیتی را با ترول ها ارتباط داده که در جدول زیر می توانیم این موارد را مشاهده کنیم.
| ویژگی شخصیتی | توضیح | ارتباط با ترولینگ |
| Machiavellianism | فریبکاری و دستکاری برای اهداف شخصی | استفاده از دروغ برای تحریک دیگران |
| Narcissism | خودمحوری و نیاز به توجه | پست های جنجالی برای کسب لایک منفی |
| Psychopathy | عدم همدلی و مسئولیت ناپذیری | بی تفاوتی به آسیب قربانیان |
| Sadism | لذت از درد دیگران | ایجاد بحث های نفرت پراکن برای سرگرمی |
این ویژگی ها نشان می دهد که ترولینگ نه همیشه تصادفی، بلکه اغلب عمدی و ریشه دار در شخصیت است.
جستجوی توجه و پاداش اجتماعی | چرا نفرت جذاب است؟
بسیاری از انسانها ترولینگ را برای کسب توجه انجام می دهند، حتی اگر منفی باشد. در شبکه های اجتماعی، الگوریتم ها پست های جنجالی را بیشتر نمایش می دهند، که این امر ترول ها را تشویق می کند.
پاداش اجتماعی منفی
ترول ها اغلب به دنبال “پاداش های اجتماعی نامعمول” مانند ایجاد هرج و مرج هستند. مطالعه ای نشان داد که ترول ها از واکنش های خشمگین دیگران لذت می برند، زیرا این کار حس قدرت به آن ها می دهد.
نظریه تأیید اجتماعی
طبق یک تئوری، نفرت آنلاین برای کسب تأیید از هم فکران ایجاد می شود. انسانها با پست های نفرت پراکن، دوستی و تحسین از گروه های مشابه دریافت می کنند، که این کار را پاداش دهنده می کند.
ناامنی های درونی
برخی ترول ها از ناامنی های شخصی رنج می برند و با تحقیر دیگران، احساس برتری می کنند. مجله سایکولوژی تودی (Psychology Today)، از ۱۸ دلیل برای اینکه چرا شبکه های اجتماعی باعث خودنفرتی می شود نام برده است.
به عنوان مثال، در ردیت، کاربران اغلب با پست های تحریک آمیز، بحث های طولانی ایجاد می کنند تا توجه جلب کنند.
تأثیر محیط و خلق وخوی انسان چیست؟ | آیا ترولینگ مسری است؟
ترولینگ نه تنها فردی، بلکه می تواند تحت تأثیر محیط باشد. تحقیقات نشان می دهد که دیدن پست های ترولینگ دیگران، احتمال رفتار مشابه را افزایش می دهد.
اثر خلق وخو منفی
خلق وخو بد یا تجربه اجتماعی (طرد شدن) می تواند انسانها را به ترولینگ سوق دهد. آزمایشی نشان داد که انسانها طردشده دو برابر بیشتر تمایل به ترولینگ دارند.
مسری بودن رفتار
در جوامع آنلاین ، پست های اولیه ترولینگ می تواند زنجیره ای از رفتارهای مشابه ایجاد کند. این نشان دهنده این است که ترولینگ می تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
نقش پلتفرم ها
الگوریتم های شبکه های اجتماعی که محتوای جنجالی را ترجیح می دهند، ترولینگ را تشویق می کنند. مطالعه ای تأکید کرد که پلتفرم ها شیمی مغز را بهره برداری می کنند تا احساسات منفی مانند خشم را افزایش دهند.
عواقب ترولینگ و راهکارهای مقابله با آن
ترولینگ نه تنها به قربانیان آسیب می رساند، بلکه می تواند برای خود ترول ها نیز مشکل ساز باشد، مانند از دست دادن شغل یا روابط اجتماعی. آمار نشان می دهد که یک سوم کاربران اینترنت تجربه آزار آنلاین دارند.
برای مقابله با ترول ها، راهکارهایی وجود دارد. در این راستا می توان از راهکارهای زیر استفاده کرد.
نادیده گرفتن
غذا ندادن به ترول ها (don’t feed the trolls) بهترین راه است. این کار سبب خواهد شد که تشویق آنها کمتر اتفاق افتاده و پاداش کمتری بگیرند.
گزارش و مسدود کردن
استفاده از ابزارهای پلتفرم ها برای گزارش رفتارهای توهین آمیز.
آموزش و آگاهی
آموزش از سنین پایین برای جلوگیری از ترولینگ، و تمرکز بر درمان های روانشناختی مانند CBT برای انسانها معتاد به این رفتار.
جمع بندی درس
ترولینگ در شبکه های اجتماعی ریشه در ترکیبی از ناشناس بودن، ویژگی های شخصیتی تاریک، جستجوی توجه و عوامل محیطی دارد. درک این دلایل می تواند به طراحی پلتفرم های ایمن تر و جامعه ای سالم تر کمک کند.
اگر قربانی ترولینگ شدیم، بهترین راه مشاوره با روانشناس است. شبکه های اجتماعی باید ابزارهایی برای سرگرمی باشند، نه نفرت.
