فیلم سینمایی آزمایشگر
فیلم آزمایشگر(Experimenter)، برگرفته از داستان زندگی استنلی میلگرام درام و زندگینامه‌ای محصول ۲۰۱۵ ایالات متحده آمریکا به کارگردانی مایکل آلمریدا است.
داستان فیلم بر اساس آزمایش میلگرام در سال ۱۹۶۱ خلق شده است. در این فیلم پیتر سارسگارد در نقش استنلی میلگرم و وینونا رایدر در نقش ساشا منکین میلگرم بازی می‌کنند.
میلگرام که بود؟
استنلی میلگرام(Stanley Milgram) روانشناس اجتماعی مشهور امریکایی بود که بیشتر به خاطر آزمایش مشهورش که به آزمایش میلگرام مشهور است، شناخته شده است. وی در سال 1984 در 51 سالگی درگذشت.
آزمایش میلگرام چه بود؟
آزمایش میلگرام (Milgram experiment)، آزمایشی برای سنجش میزان اطاعت اشخاص از اتوریته در انجام کارهایی مغایر با وجدان شخصی افراد بود که به ابتکار روانشناس، استنلی میلگرام صورت گرفت. نتایج این آزمایش برای اولین بار در سال ۱۹۶۳ در یک مجله روانشناسی چاپ شد، و بعداً با جزئیات بیشتر در کتابی با عنوان اطاعت از اتوریته: مشاهده‌ای تجربی، در سال ۱۹۷۷ به چاپ رسید.
این آزمایش در ژوئیه سال ۱۹۶۱ و سه ماه بعد از شروع دادگاه آدولف آیشمان، سرهنگ نازی، به انجام رسید. میلگرام آزمایشش را جهت پاسخ به این سؤال بغرنج طراحی کرده بود که آیا آیشمان و میلیون‌ها آلمانی دیگر که مسبب هولوکاست بودند همگی گناهکار بوده‌اند یا اینکه شهروندان عادی تنها از دستورها پیروی می‌کردند.
به کسانی که داوطلب آزمایش بودند، گفته می‌شد که هدف از آزمایش، تحقیق در مورد حافظه و یادگیری در شرایط متفاوت است و اینکه آیا شوک الکتریکی باعث بهبود یادگیری می‌شود یا نه. به داوطلبان چیزی در مورد هدف واقعی آزمایش گفته نمی‌شد.
از داوطلب خواسته می‌شد که از میان دو ورقه کاغذ یکی را انتخاب کند تا نقش او (معلم/یادگیرنده) در آزمایش مشخص شود. از آنجایی که روی هر دو ورقه نوشته بود «معلم»، همدست محقق همیشه ادعا می‌کرد که روی ورقش «یادگیرنده» نوشته شده، و بدین ترتیب همیشه داوطلب «معلم» انتخاب می‌شد. سپس لباس سفید آزمایشگاه را به تن داوطلب می‌پوشاندند و داوطلب به اتاقی برده می‌شد که در آن فردی حضور داشت که خود را دانشمند محقق طرح جا می‌زد، در اتاق دیگری که با یک دیوار حائل از آنها جدا می‌شد، یادگیرنده بود که تظاهر می‌شد، شخصی است که آزمایش‌های مربوط به یادگیری بر روی او در حال انجام است. در برخی از صورت‌های آزمایش شخص یادگیرنده قبل از جدا شدن به داوطلب می‌گفت که بیماری قلبی دارد. نحوه انجام آزمایش این‌گونه بود که معلم یک سری کلمات جفتی را از روی کاغذ می‌خواند و یادگیرنده باید کلمات جفت آنها را به خاطر می اورد و اگر درست نمیگفت، با شوک الکتریکی جریمه می شد.
نتایج آزمایش
پرسش این بود که چند درصدِ افراد حاضرند در چنین آزمایشی در نقشِ معلّم به افراد شوکِ مرگبارِ ۴۵۰ ولت بدهند؟ میلگرام (۱۹۷۴) دریافت که همه افراد امکان اینکه شخصاً حاضر به انجام چنین کاری بشوند را رد می‌کنند امّا در حقیقت در نخستین سری از آزمایش‌های میلگرام، ۶۵ درصداز شرکت کنندگان حاضر شدند به دیگران شوک ۴۵۰ ولتی وارد کنند. با اینکه داوطلب‌ها شدیداً مضطرب شده بودند، ولی نمی‌توانستند که اتوریته و مقام علمی پژوهنده (پروفسورِ روانشناسی) را رد کنند. البته برخی از افراد هم از اعمال درد به دیگری لذّت هم می‌بردند، و با علاقه آن را انجام می‌دادند…
