بازار مشتری به مشتری(C2C) چیست؟

این مدل، یکی از قدیمی ترین انواع بازار است که از دیرباز وجود داشته اما امروزه با توسعه پلتفرمهای آنلاین، این مدل بسیار توسعه یافته است. بازار سیداسماعیل نمونه ای از این مدل از بازار است. مدل بازار مشتری به مشتری (C2C) بازاری است که در آن مشتریان می توانند با هم مبادله و معامله کنند.

معمولاً در یک محیط آنلاین. این بازارها بیشتر به دو بخش «حراج» و «تبلیغات» تقسیم شده اما بخشهایی مانند «فروش اقلام دست دوم» یا «فروش لوازم شخصی» و غیره طرفداران بسیاری دارد. محبوبیت این بازارها، بعد از توسعه اینترنت بسیار بیشتر هم شده. سایتهایی مانند ای بی(eBay) و دیوار از نمونه این بازارها هستند.

به بیان دیگر مدل مشتری به مشتری (C2C) یک مدل کسب‌وکار است که مشتریان را قادر می‌سازد تا در محیطی(معمولاً آنلاین) با هم مبادله کنند.

اغلب معتقدند این مدل از کسب‌وکارها با ظهور فناوری دیجیتال ظهور کردند اما قدمت این مدل به دوران فینیقیها و پیش  از تاریخ باز می گردد.

از مشکلاتی که در این بازارها وجود دارد می توان به «عدم کنترل کیفیت» و «عدم ضمانت پرداخت» اشاره کرد.

کارکرد بازارهای مشتری به مشتری (C2C)

یکی از اساسی ترین مولفه های قدرتمند در این بازارها، « رقابت » است.یکی از خصوصیات دیگر این بازار «دسترسی گسترده» و «حق انتخاب» است زیرا حاضرین در این بازار، اغلب مواردی را پیدا می کنند که یافتن آنها در جای دیگر دشوار است. یکی از خصوصیات دیگر این بازار این است که باتوجه عدم حضور واسطه ها، عمده فروشان، شبه عمده فروشان و خرده فروشان هزینه ها کمتر است و قاعدتاً باید قیمتها پایینتر و مناسبتر باشند.

امروزه غولهای خرده فروشی تاثیرهای فراوانی بر این بازار گذاشته اند. یکی از مشهورترین این آثا «اثر آمازون» است که از نام خرده‌فروش آنلاین محبوب جهانی آمازون نامگذاری شده است. این اثر به دستاوردهای رقابتی تجارت الکترونیک اشاره دارد که امروزه خریداران بیشتری به‌جای خرید از فروشگاه‌های فیزیکی، بصورت آنلاین خرید می‌کنند.

شبه عمده فروش یا سمی هولسلر(Semi- wholesaler) کیست؟

شبه عمده فروش یا پخش محلی فرد یا سازمانی است که یک لایه پیش از خرده فروش قرار داشته و محصول یا خدماتی را بصورت نیمه عمده بین خرده فروشان توزیع می کند.

توزیع کننده شبه عمده یا سمی‌هولسیلر(Semi- wholesaler)، به آن دسته از توزیع کنندگان اطلاق می‌شود که کالا را یا بصورت مستقیم از تولیدکننده تهیه نموده و یا از توزیع کننده عمده این کالا را تهیه می‌کنند. مشتریان این توزیع‌کنندگان، عموما خرده فروشان هستند و بیشتر بصورت محله ای یا مناطق کوچک فعالیت می‌کنند. در بسیاری از صنایع این توزیع کنندگان وجود ندارند اما در صنایعی مانند دخانیات، فعالیت این نوع از توزیع کنندگان، قابل توجه تولیدکنندگان است.

خرده فروش یا ریتیلر(Retailer) کیست؟

خرده فروش فرد یا سازمانی است که در کوچکترین ابعاد قابل فروش یک محصول یا خدمات، آن را به مشتری یا مصرف کننده می فروشد.

توزیع کنندگان خرده فروش یا ریتیلر(Retailer)، عموما به توزیع کنندگانی اطلاق میشود که با مصرف کننده نهایی در تماس هستند. مصرف کنندگان عموما به این توزیع کنندگان مراجعه نموده و کالای خود را مستقیما تهیه می‌کنند. فروشگاههای خواروبار و حتی سوپرمارکتهای زنجیرهای، همه در این دسته قرار می‌گیرند.

بازار متا مارکت(Metamarket) یا تلفیقی چیست؟

این گونه از بازار متا مارکت (Metamarket)، یا مولتی مارکت(multimarket) شناخته شده است. شاید در دسته بندی بازارهای تجاری جای بگیرد، اما نمی توان گفت که الزاماً یک نوع یا مدل از بازار است. البته متامارکت هم مانند سایر بازارها، تمام خصوصیات یک بازار را دارد با این تفاوت که تاحدی، مبحث متفاوتی است.

متا مارکت چیست؟

متا مارکت بازاری مجازی است که بر ارائه طیف وسیعی از محصولات یا خدمات به مشتریان تمرکز دارد. طیفی که یا در همان صنعت یا از صنایع مختلف مرتبط هستند.

با تجمیع همه محصولات و اقلام مرتبط برای یک بازار خاص در یک پلتفرم، همه مشتریان را در یک مکان گرد هم می آورد. این مدل کسب و کار برای پاسخگویی به خواسته های مشابه طیف وسیعی از مشتریان در یک مکان طراحی شده است.

علاوه بر این، ما می توانیم آن را به عنوان یک سیستم که تجارت کالا و خدمات را ساده و سازماندهی می کند مشاهده کنیم. چنین معاملاتی زمانی رخ می دهد که خریداران و فروشندگان محصولات سازگار با یکدیگر در تماس باشند.

به عنوان مثال، در بازار متا خودرو، صنایع فرعی مختلفی حضور دارند. خودروسازان، مراکز خدماتی، شرکت های بیمه، تامین کنندگان قطعات یدکی، موسسات مالی، آموزشگاه های رانندگی و غیره در این بازار هستند.

ایده اصلی این مفهوم گرد هم آوردن مشتریانی است که نیازهای مشابهی دارند. با این حال، گزینه ارائه چندین محصول به یک مشتری را در نظر نمی گیرد. به همین دلیل است که ما از آن به عنوان رویکرد مشتری محور یاد می کنیم تا محصول محور.

به بیان ساده تر، متامارکت، مدل یا نوعی از بازار نیست. بلکه می توان گفت به نگاهی جامع به یک محصول و جمع آوری کلیه بازیگران در حوزه مربوط به آن برند یا خدمات است.

متامارکت مانند محصولات یا خدمات که ممکن است در هر گونه ای از بازار به فروش برسند. متامارکت هم می‌تواند تلفیقی از چند بازار یا مارکت باشد.

بازار کسب و کار به مشتری(B2C) چیست؟

این نوع از بازار یا مدل کسب و کار که به بازار کسب و کار به مصرف کننده (Business-to-Consumer) شناخته شده است، شکلی از بازار است که در آن فرآیند فروش محصولات یا خدمات، به طور مستقیم بین یک کسب و کار و مصرف کنندگانی که کاربران نهایی محصولات یا خدمات آن هستند، انجام می شود.

برندها یا کسب و کارهایی که به طور مستقیم محصول یا خدمات خود را به مصرف کنندگان می فروشند را می توان شرکت های B2C نامید.

این شکل از بازار بعد از گسترش کسب و کارهای اینترنتی در اواخر دهه 1990 بسیار گسترده و محبوب شد. در آن زمان برای اشاره به خرده‌فروشان آنلاین (مانند آمازون) استفاده می‌شد.

بعدها مشخص شد که این شکل از کسب و کار به شدت طرفدار دارد و سودهای کلانی نصیب شرکتهای فروشنده و فعال این صنعت(مانند دیجی کالا) کرد.

امروزه هم با این حال که این شکل از بازار می تواند هم بشکل فیزیکی و هم بشکل مجازی وجود داشته باشد، هنوز این شکل از بازار را به خرده فروشان آنلاین مانند دیجی کالا می شناسند.

با توجه به گستردگی بازارهای آنلاین و سادگی خرید آنها توسط مصرف کنندگان، این بازارها به تهدیدی برای خرده فروشان سنتی تبدیل شد.

با این حال، امروزه غولهای فروش اینترنتی بسیار ثروتمند و بزرگ شده اند تا حدی که به اخلالگران بازار تبدیل شده اند.

مدل کسب و کار فروشنده به مصرف کننده (B2C) یکی از محبوب ترین و شناخته شده ترین مدل های فروش است. مایکل آلدریچ برای اولین بار از نام B2C در سال 1979 پرده برداری کرد. او تلویزیون را به عنوان رسانه اصلی برای دسترسی به مشتریان بکار برد.

کلیه مراکز خرید، رستوران‌ها و هرجایی که به مصرف کننده کالا یا خدمات بفروشند، زیر مجموعه این بازار هستند.

کسب و کاری که به فروش B2C متکی است باید روابط خوبی با مشتریان خود داشته باشد تا از تکرار خرید آنها اطمینان حاصل کند. باید به طور منظم بازاریابی خود را بررسی کند و در صورت لزوم آن را تنظیم و اصلاح کند.

در قرن بیستم، تولید کنندگان، محصولات خود را به خرده فروشان فیزیکی می فروختند. فروشگاهها هم از مارژین موجود سود می بردند.با ظهور اینترنت این موضوع تغییر کرد. کسب‌وکارهای جدیدی پدید آمدند که وعده فروش مستقیم به مصرف‌کننده را دادند و واسطه ها و خرده‌فروشان را حذف کردند و قیمت‌ها را کاهش دادند.

امروزه خرده فروشان اینترنتی، بر تمام بازار مسلط شده اند و به وزنه تعیین کننده قیمت و کیفیت تبدیل شده اند. آنها بازار را کنترل میکنند.

بازار بی تو سی آنلاین به پنج دسته عمده تقسیم می شود:

• فروشگاههای اینترنتی
• واسطه های آنلاین
• بر تبلیغات
• مبتنی بر جامعه
• مبتنی بر هزینه

بازار دولتی یا ارگانی(B2G) چیست؟

این شکل یا نوع یا مدل کسب و کار، به کسب و کار بی تو جی(Business to Government) شناخته شده است، شکلی از بازار یا مدلی از کسب و کار یا نوعی از بازار است که در یک سوی آنها دولت یا ارگانهای بزرگ یا شرکتهای خصولتی قرار داشته باشد.

این بازار به دو گونه بازارهای کسب‌و‌کار به دولت (B2G)و همچنین دولت به دولت(G2G)، وجود دارند.

در بازار کسب و کار به دولت (B2G) فروش و بازاریابی کالاها و خدمات به سازمان های دولتی، ارگانها، وزارتخانه ها یا شرکتهای نیمه دولتی(خصولتی) ارائه می شود.

این مدل از کسب و کار می تواند کوچک(مانند ارائه خدمات پشتیبانی انفورماتیک به ناحیه ای از شهرداری) یا بسیار بزرگ(مانند تامین قطعات هواپیما برای سازمان هواپیمایی کشوری) باشند.

روند فعالیت در این بازارها عمدتا بجز مذاکرات مستقیم، بوسیله مناقصات یا ارائه درخواست‌ پیشنهاد همکاری(RFP) صورت می گیرد.

بازار شرکتی یا بی تو بی(B2B) چیست؟

این شکل از بازار که به بازار بی تو بی(business to business) یا بازار شرکتی، شناخته شده است، یکی از مشهورترین و شناخته شده ترین اشکال بازار است. این بازار می تواند کاملا پیچیده یا خیلی ساده باشد. کسب و کارهایی که در این مدل از بازار فعالیت می کنند، مشکلات و مزایای خاص خود را دارند و نمی توان گفت که این گونه از بازار نسبت به سایر اشکال بازار برتری یا مشکلی دارد بلکه صرفا متفاوت است.

اما چیزی که به قطعیت می توان درباره این بازار گفت این است که باتوجه به اینکه یکی از اشکال قدیمی و کاملا شناخته شده از بازار است، رقبای بسیار در آن فعال هستند و قطعا در دسته بندی استراتژی، این شکل از بازار در «اقیانوس قرمز» قرار دارد.

این شکل از بازار به بازار صنعتی یا حرفه‌ای یا بازار کسب و کار به کسب و کار هم شناخته شده است. البته نباید فراموش کنیم که به همان میزان که این شکل از بازارها، بسیار «سخت» و «پیچیده» هستند، به همان میزان هم «فنی» و «قانونمند» هم هستند و معمولاً سوخت پول کمتری دارند.

به بیان ساده، این نوع بازار، بازاری است که میان دو یا چند کسب و کار شکل گرفته است. در این شکل از بازار کسب و کارها، خدمات یا محصولاتی را در ازای دریافت پول، باهم مبادله می‌کنند.

در دوطرف این بازارها، دو یا چند کسب و کار قرار دارند که یک طرف از آنها خدمات یا کالایی را در اختیار دیگر گذاشته و در مقابل پول دریافت می‌کند. در برخی مواقع نیز شرکها در این بازارها باهم تهاتر می کنند و محصول یا خدماتی را با محصول یا خدمات دیگری مبادله می‌کنند.

بازارهایB2B می توانند بصورت کاملاً فیزیکی(Marketplace)، یا کاملاً الکترونیکی(Marketspace) یا تلفیقی از هردوی این بازارها باشند.

امروزه پیشرفت تکنولوژی همه بازارها را دستخوش تغییر کرده اند و فرصتها و تهدیدهای جدیدی در تمام بازارها پدید آمده که قابل چشم پوشی نیستند. ورود به بازارها بسیار «سریع» شده مشتریان بهتر و ساده تر به «اطلاعات» دست پیدا می کنند و خدمات و محصولات با کیفیت، به سادگی شناخته می شوند اما تکنولوژی به همان میزان که سادگی ایجاد کرده، «رقابت» راهم بسیار سخت و تنگاتنگ کرده زیرا مشتریان زمان کمتری برای خرید صرف می‌کنند و فاصله نارضایتی آنها تا ترک یه محصول یا خدمات، بسیار کوتاه شده و کنار گذاشتن یک کسب و کار، بسیار ارزان تر از قبل است.

با افزایش سرعت زندگی، بازارهای شرکتی هم «وسیع تر» و هم «دردسترس تر از قبل» هستند و کسب و کارها به سادگی می توانند محصول یا خدمات قبلی را با هزینه بسیار کمتر از قبل، با محصول یا خدماتی جدید، تعویض کنند.

کتابهای بسیاری در این حوزه تالیف و ترجمه شده و مدلهای مختلفی از بازاریابی و تکنیکهای بسیاری هم در این خصوص ابداع یا معرفی شده است. از جمله این کتابها می توان به کتاب «بازاریابی شرکتی» اشاره نمود که در کتابخانه این آکادمی هم معرفی شده است.